VỀ VÙNG CHIẾN-TUYẾN
Tôi bước vào pḥng giấy của chuẩn-tướng* Huỳnh Thới Tây, Tư-Lệnh Đặc-Cảnh Trung-Ương, với phong-thái điềm-nhiên nhưng tâm-trạng bồn-chồn.
*Chuẩn-tướng: tướng một sao.
Tôi đang làm việc ở Ngành Đặc-Cảnh Vùng II, mà trụ-sở đóng tại Thành Nha-Trang, th́ nhận được một cú điện-thoại từ Văn-Pḥng Tư-Lệnh, bảo tôi về gặp chuẩn-tướng Tây ngay.
Trong phạm-vi công-tác chuyên-môn, Tư-Lệnh Đặc-Cảnh Trung-Ương trực-tiếp tiếp-xúc với tôi là một chuyện thường; nhưng, trong lĩnh-vực quản-trị nhân-viên, việc Tư-Lệnh gọi tôi, lúc ấy là một Phó Giám-Đốc cấp Vùng, mà ở Trung-Ương th́ không qua Nha Tiếp-Trợ, và ở địa-phương th́ không qua Trưởng Cơ-Quan, là một chuyện bất-thường. Dạo đó, nội-bộ Cảnh-Lực Quốc-Gia đang bị xáo-trộn v́ nhiều đợt liên-tiếp thay bậc đổi ngôi, nên chuyện xuống chó hay lên voi, dù không xảy đến cho ḿnh, cũng khiến mọi người bàn-tán xôn-xao. Từ lúc tôi nhận được lệnh ấy cho đến trước khi tôi bước vào pḥng làm việc của Tây, nhiều người đă phỏng-đoán với tôi về mục-đích của cuộc gặp-gỡ này; tuy tất cả đều trấn-an tôi rằng đây là một việc vui, nhưng hầu hết đều không dám chắc rằng đây không phải là một điều xui.
Tôi đă thầm tự kiểm-điểm sinh-hoạt của ḿnh trong thời-gian qua, xem thử có ǵ sai trái, hầu chuẩn-bị tinh-thần mà đón nhận, nếu có, mọi sự chẳng lành.
Chính-Sách Quân-Cách-Hóa*
Năm 1971, Lực-Lượng Cảnh-Sát Quốc-Gia của Việt-Nam Cộng-Ḥa lại được cải-tổ; lần này rơ-ràng là để chuẩn-bị cho t́nh-h́nh hậu-chiến Việt-Nam.
*Không phải quân-sự-hóa hay quân-nhân-hóa.
Thêm nhiều sĩ-quan Quân-Lực được biệt-phái qua nắm giữ các chức-vụ chỉ-huy quan-trọng trong Ngành Áp-Pháp. Trừ một thiểu-số có khả-năng, c̣n th́ đa-số đă không thạo việc mà không chịu học lại c̣n lợi-dụng cương-vị mới -- có quyền-hành trực-tiếp đối với dân-nhân -- để làm lợi riêng cho bản-thân, do đó, làm hại chung cho hoạt-động của cơ-quan trọng-yếu này Chính-Quyền. Tôi thấy trước hậu-quả bất-lợi cho chế-độ nói chung, nhất là qua chính-sách quân-cách-hóa guồng máy này, nên đă gửi lên Tư-Lệnh Đặc-Cảnh Trung-Ương, hồi đó là đại-tá Nguyễn Mâu, một bức thư điều-trần quan-điểm của ḿnh.
Sự-việc xảy ra nhằm lúc Trung-Ương cử trung-tá quân-nhân Hoàng Viết Th́n đến Vùng II giữ chức-vụ Giám-Đốc Ngành Đặc-Cảnh thay-thế tôi, và giáng-chức tôi từ Trưởng xuống Phó, chỉ v́ tôi là viên-chức chuyên-ngạch và không có thế-thần.
Đại-tá Nguyễn Mâu phải phái đại-tá Đặng Văn Minh, Phó Tư-Lệnh Đặc-Cảnh Trung-Ương, ra Vùng II triệu-tập một cuộc họp nội-bộ các cấp chỉ-huy, để xoa dịu t́nh-h́nh.
Sau ngày Hiệp-Định Paris 27-1-1973 được kư-kết và có hiệu-lực, chiến-tranh Việt-Nam chấm dứt, đáng lẽ Lực-Lượng Cảnh-Sát Quốc-Gia phải là công-cụ đắc-lực cho chính-quyền và dân-chúng Miền Nam trong công-cuộc đấu-tranh chính-trị trực-diện với cộng-sản ở thời b́nh, th́ Hành-Pháp Trung-Ương, trong tay các cấp nhà-binh, đă chỉ xây-đắp Cảnh-Lực Việt-Nam Cộng-Ḥa thành một "con cọp... lười".
Tính đến nay, số lượng quân-nhân biệt-phái từ đại-tá xuống đến binh-nh́ đă tràn ngập từ Trung-Ương xuống đến Xă Phường, nâng tổng-số nhân-số Cảnh-Lực Quốc-Gia từ mấy chục ngàn người lên đến khoảng mười tám vạn người. Thời-gian sau cùng, thiếu-tướng* Nguyễn Khắc B́nh, Trưởng Đặc-Ủy T́nh-Báo Trung-Ương, đă qua kiêm-nhiệm Tư-Lệnh Cảnh-Lực Quốc-Gia, đem theo thêm nhiều sĩ-quan cao-cấp Quân-Lực thay-thế hầu hết các viên-chức Cảnh-Sát cao-cấp chuyên-ngành.
*Thiếu-tướng: tướng hai sao.
Giai-đoạn đầu của chiến-lược Việt-Nam-Hóa đă qua một cách giả-tạo, và giai-đoạn nh́ đă đến trong t́nh-thế bấp-bênh.
Mỗi ngành nghề đều có những đặc-tính và quy-luật hoạt-động riêng của ḿnh. Nhưng Cảnh-Lực mà tổ-chức sao y theo Quân-Lực th́ dư pḥng-giấy, thừa cạo-giấy, và thiếu việc-làm; và điều-hành rập khuôn theo Quân-Lực th́ mất th́-giờ, tốn nhân-lực, và phí hiệu-năng. Các bộ-phận phụ-dịch th́ lấn át chính-nghiệp. Guồng máy Áp-Pháp đă không bắt nguồn mà cũng không bám rễ trong dân-nhân.
Tội tự thấy ḿnh có nhận-thức đúng, như đă từng có nhận-thức đúng về các biến-cố lịch-sử trước đây; và tôi đă biểu-lộ bằng cả lời nói lẫn việc làm công-khai, trong khuôn-khổ trách-nhiệm và quyền-hạn có sẵn, cái nhận-thức "cấp-tiến" và "quá-khích" ấy của ḿnh.
Hồ-sơ nội-vụ c̣n nằm ít nhất là trong văn-pḥng của Tư-Lệnh Đặc-Cảnh Trung-Ương. Có thể là tôi sắp bị trừng-trị v́ sự chống-đối kể trên?
Kế-Hoạch "Cảnh-Sát-Hóa"
Có một điều lạ, là hầu như ít ai biết đến cái-gọi-là "Kế-Hoạch Cảnh-Sát-Hóa", vốn là một món quà hậu-Việt-Nam-Hóa mà người Mỹ thân tặng cho Việt-Nam Cộng-Ḥa để làm "quốc-sách" sau-chiến-tranh.
Các nhà lănh-đạo Miền Nam chỉ miễn-cưỡng cho thi-hành Kế-Hoạch ấy một cách qua-loa, tại một số Tỉnh, trong một thời-gian ngắn, rồi dẹp bỏ luôn.
Tôi đă tự ḿnh kiếm được bản chính của Kế-Hoạch ấy bằng chữ Anh, đọc kỹ để có ư-niệm chính-xác về ư-nghĩa và mục-đích chiến-lược của nó, hầu có căn-bản lư-thuyết mà đối-chiếu với thực-tế thực-hành.
Tôi là người duy-nhất đă đến các Tỉnh Ninh-Thuận, B́nh-Thuận, v.v... thuộc Vùng II, quan-sát và nghiên-cứu tại chỗ việc thi-hành Kế-Hoạch Cảnh-Sát-Hóa tại Vùng này, sau khi Kế-Hoạch ấy đă được thử-nghiệm có kết-quả tốt tại Tỉnh G̣-Công thuộc Vùng IV, và một số Tỉnh khác của Miền Nam.
Tại Trung-Ương, không có một bộ-phận đầu-năo xứng-đáng, để đảm-trách nó.
Kế-Hoạch "Phụng-Hoàng", vốn là một giai-đoạn của Kế-Hoạch "Cảnh-Sát-Hóa", không được hiểu đúng, nên các Trung-Tâm Thường-Trực, những khi không có người Mỹ nhúng tay vào, chỉ là những văn-pḥng ngoại-vi, tập-trung tin-tức t́nh-báo đă nguội, và báo-cáo kết-quả hành-quân đă lạnh.
Những vấn-đề chiến-thuật nhất-thời, như: Trại Giam, mà dư-luận trong nước cũng như ngoài nước chỉ-trích nặng-nề, v́ chứa quá nhiều người và thiếu tiện-nghi; Ủy-Hội Quốc-Tế Kiểm-Soát Và Giám-Sát Ngưng Bắn (ICCS), mà trong đó có hai thành-viên cộng-sản Đông-Âu là Hung-Gia-Lợi và Ba-Lan; các Ban Liên-Hợp Quân-Sự 4-Bên và 2-Bên, mà trong đó có các thành-viên cộng-sản Việt-Nam (Cộng-Sản Bắc-Việt Xâm-Lược và Cộng-Phỉ Miền Nam); v.v... đều thuộc phạm-vi chính-trị và phản-gián, th́ bị tách rời ra khỏi Ngành Đặc-Cảnh là trung-tâm chuyên-môn về các lĩnh-vực này.
Hơn nữa, các bộ-phận chủ-tŕ biệt-lập kia ở trung-ương th́ không có cấp dưới trực-hệ để chấp-hành chỉ-thị của ḿnh tại các địa-phương.
Tôi không chịu nổi cảnh bế-tắc ấy trong công-vụ -- sứ-mệnh đa-diện của Lực-Lượng Cảnh-Sát Quốc-Gia đối với Quốc-Dân, chứ không phải chức-năng phiến-diện của các cá-nhân nắm giữ chức-vụ chỉ-huy trên mặt giấy-tờ. Bộ Tư-Lệnh Đặc-Cảnh Trung-Ương th́ không biết hết các nhiệm-vụ mà cấp dưới đảm-trách ở các địa-phương; Bộ Tư-Lệnh Cảnh-Lực Vùng th́ hễ thấy ǵ có dính-dáng đến cộng-sản và chính-trị là giao khoán ngay cho Ngành Đặc-Cảnh tự lo.
V́ thế nên tôi quyết-định làm liều.
Tôi đă tự ư tổ-chức các đại-hội, tại các Tỉnh lớn và Thành quan-trọng, như: B́nh-Định, Phú-Yên, Khánh-Ḥa/Nha-Trang, Cam-Ranh, Ninh-Thuận, B́nh-Thuận, Kontum, Pleiku, Darlac, Tuyên-Đức/Đà-Lạt; mời tất cả các cố-vấn Hoa-Kỳ thuộc 4 địa-hạt là Phụng-Hoàng (Phoenix), Cảnh-Sát Sắc-Phục (PSD tức Public Safety Division=An-Ninh Công-Cộng), T́nh-Báo (PSB tức Police Special Branch=Ngành Đặc-Cảnh, và PRU tức Province Reconnaissance Unit=Thám-Sát Tỉnh), và Cảnh-Sát Dă-Chiến (NPFF tức National Police Field Force), cùng dự với tất cả các đại-diện của các cơ-quan quân-sự và các Bộ khác, các cấp chỉ-huy Cảnh-Sát, từ cấp Vùng xuống đến cấp Quận khắp Vùng II; để tôi thuyết-tŕnh quan-điểm của ḿnh về các vấn-đề sau-chiến-tranh.
Tôi cũng tự-nguyện đảm-trách một số giờ giảng-dạy tại Trung-Tâm Huấn-Luyện Phụng-Hoàng Quân-Khu II, dành cho các sĩ-quan Quân-Lực (Pḥng 2, An-Ninh Quân-Đội, Chiến-Tranh Chính-Trị...), viên-chức các Bộ khác (Thông-Tin, Chiêu-Hồi, Dân-Ư-Vụ, Xây-Dựng Nông-Thôn...), và các cấp cảnh-nhân (Đặc-Cảnh, Cảnh-Sát Sắc-Phục, Cảnh-Sát Dă-Chiến, Thám-Sát Tỉnh...), cũng với các đề-tài nói trên.
Ngoài ra, tôi c̣n nắm lấy nhiều cơ-hội khác để phổ-biến nhận-thức của ḿnh, thí-dụ: tại Trung-Tâm Tu-Huấn T́nh-Báo Sơ-Cấp Vùng II trực-thuộc quyền tôi; tại Trung-Tâm Huấn-Luyện Cảnh-Sát Căn-Bản Vùng II; tại các Khóa Đào-Tạo Trưởng Cuộc CSQG cấp Xă/Phường, dành cho từng đợt sĩ-quan Quân-Lực biệt-phái qua; v.v... là những nơi mà chương-tŕnh giảng-huấn có dành cho tôi nhiều giờ.
Trước năm 1972 th́ tôi tham-gia công-tác Phụng-Hoàng với tư-cách Ủy-Viên; từ năm 1972, Giám-Đốc Đặc-Cảnh cấp Vùng không c̣n là Ủy-Viên Ủy-Ban Phụng-Hoàng cấp Quân-Khu nữa; nhưng v́ tôi muốn lợi-dụng tổ-chức này để làm lợi cho công-cuộc chống-Cộng về sau, nên tôi dựa vào uy-tín cá-nhân của ḿnh để vẫn tiếp-tục giảng-dạy tại Trung-Tâm Huấn-Luyện của Ủy-Ban Phụng-Hoàng Quân-Khu II, với tư-cách "chuyên-viên" là một tư-cách do tôi tự-phong và được mọi người hữu-quan cả Việt lẫn Mỹ mặc-nhiên nh́n-nhận.
Tôi lại biên-soạn và ấn-hành nhiều bài tham-luận, xung quanh chủ-đề đă được nêu ra, gửi khắp các cấp, các nơi trên toàn-quốc, cả Việt-Nam lẫn Hoa-Kỳ. Việc này xảy ra sau khi đă có chỉ-thị của Bộ Tư-Lệnh Cảnh-Lực Quốc-Gia dưới thời thiếu-tướng Nguyễn Khắc B́nh cấm-chỉ mọi h́nh-thức báo-chí, tạp-chí, đặc-san, nội-san, báo tường, thư tin, v.v..., ngoại-trừ tờ báo "Bạn Dân" của Trung-Ương.
Nói chung th́ tôi đă kiên-tŕ nuôi-dưỡng, quảng-bá và thực-thi ư-niệm của ḿnh, rằng tất cả các Chương-Tŕnh, Kế-Hoạch riêng-lẻ, tuy có tính-cách chiến-thuật giai-đoạn nhưng đều tương-quan với nhau và có mục-đích chiến-lược trường-kỳ, nhằm chuẩn-bị đối-phó với t́nh-h́nh sau-chiến-tranh. Kết-luận của tôi là phải kiện-toàn Lực-Lượng Cảnh-Sát Quốc-Gia, nhất là Ngành Đặc-Cảnh, để có đủ sức đảm-nhận vai tṛ lĩnh-đạo và tiền-phong trong trách-vụ ổn-định t́nh-h́nh an-ninh đối-nội và đối ngoại của Quốc-Dân, đúng với tinh-thần và đường-hướng của Kế-Hoạch Cảnh-Sát-Hóa -- là một "quốc-sách" đă bị giết non.
Nhưng, Chính-Quyền Trung-Ương th́ quyết bảo-thủ t́nh-trạng hiện-thời.
Có thể nói là tôi sắp bị trừng-phạt v́ những ư-kiến phát-biểu ra ngoài chính-sách của Trung-Ương?
Cộng-Sản Trên Đường Phố VNCH
Theo Hiệp-Định Paris th́ lĩnh-thổ Việt-Nam Cộng-Ḥa được chia ra thành nhiều Khu-Vực, mỗi Khu-Vực có một Tiểu-Ban Quốc-Tế Kiểm-Soát Và Giám-Sát Ngưng Bắn; dưới mỗi Tiểu-Ban có một số Tổ, mỗi Tổ phụ-trách một số Tỉnh.
Các Ban Liên-Hợp Quân-Sự 4-Bên và 2-Bên cũng được tổ-chức tương-tự.
Trụ-sở Khu-Vực II đóng tại Pleiku. Tôi đă đến phi-trường Cù-Hanh ở đây, để chứng-kiến lúc phái-đoàn Cộng-Sản Bắc-Việt bước ra từ một chiếc phi-cơ C-130 do phi-công Không-Quân VNCH và Hoa-Kỳ lái, từ Tân Sơn Nhất lên.
Tôi đă nh́n thấy những bộ mặt khắc-khổ quắt-queo, những bộ quân-phục nhăn nhúm lụng-thụng, những bàn tay luớ-quớ sờ-soạng không biết mở cửa xe-hơi cách nào, và những cái ngoẹo đầu nheo mắt của chính các "đồng-chí" cộng-sản Đông-Âu ngỡ-ngàng nh́n ngó dáng-dấp thô-lậu và điệu-bộ quê-kệch của các sĩ-quan cao-cấp bộ-đội Việt-Nam Dân-Chủ Cộng-Ḥa. Nhưng điều quan-trọng nhất là tôi đă ghi nhận được đầy-đủ các đặc-điểm nhận-diện của mỗi phái-đoàn trong bốn nước tham-gia Ủy-Hội Quốc-Tế, và của cộng-sản Bắc-Việt (Việt-Cộng không đến), nhất là màu cờ, kiểu-cách đồng-phục, quân-hàm, phù-hiệu của họ, là những điều mà đáng lẽ mỗi cảnh-nhân đă được Trung-Ương phổ-biến và phải thuộc ḷng.
Một thời-gian sau, chuẩn-tường Huỳnh Thới Tây gọi điện-thoại ra tôi, cấm toàn-thể nhân-viên CSQG/CSĐB không được tiếp-xúc với cộng-sản Hung-Gia-Lợi và Ba-Lan cũng như CSBV và VC. Tôi nhận lệnh xong, hỏi lại Tây: Nếu họ ra phố, hỏi Cảnh-Sát về đường đi chẳng hạn, th́ Cảnh-Sát có được phép trả lời, tức là nói chuyện với họ, hay không? Chuẩn-tướng Tây đáp rằng ông chỉ nhận được lệnh của thiếu-tướng B́nh như thế mà thôi.
Sau ngày Hiệp-Định Paris ra đời hơn nửa năm, có một phái-đoàn của Bộ Tư-Lệnh Cảnh-Lực Quốc-Gia đến Bộ Tư-Lệnh Cảnh-Lực Vùng II để giải-thích về văn-kiện nói trên.
Sau khi đại-diện Trung-Ương nói xong, tôi nhắc lại với các Chỉ-Huy và phái-đoàn đại-diện Cảnh-Lực của 13 Tỉnh và Thành khắp Vùng II, những điều tôi đă thông-tri cho Ngành Đặc-Cảnh nhưng có một số bộ-phận Sắc-Phục chưa rành, về kiểu-thức và màu-sắc quân-phục, cấp-hiệu, đặc-điểm của các phần-tử cộng-sản khác nhau. Tôi cũng nêu lên giả-dụ, nếu cộng-sản hỏi những chuyện thông-thường, th́ nhân-viên Cảnh-Sát phải lịch-sự trả lời, như Cảnh-Sát Paris trong thời-gian có Hội-Nghị Quốc-Tế về chiến-tranh Việt-Nam. Phái-đoàn các địa-phương mừng-rỡ tập-trung sự chú-ư về tôi, v́ những tin-tức cụ-thể như thế đă đáp-ứng nhu-cầu t́m hiểu thực-tế trước mắt của mọi người. Nhưng, có một viên-chức sở-tại là đại-úy Hoàng Kỵ Thảo, đă phát-biểu: "Phái-đoàn Trung-Ương không đề-cập ǵ đến vấn-đề đó; không ai được phép nói rộng ra ngoài giới-hạn nội-dung đă được thuyết-tŕnh!"
Chắc-chắn chuyện đó không bị bỏ sót trong bản tường-tŕnh về chuyến đi công-tác này của phái-đoàn.
Có thể là tôi sắp bị trừng-phạt về việc ấy, v́ đă vượt quyền Cấp Trên?
Một Vở Kịch-Thơ Bị Cấm Xuất-Bản
Suốt mười năm nay, tôi đam-mê công-vụ đến nỗi không c̣n đầu-óc và th́-giờ để sáng-tác và liên-lạc với các bạn văn thơ.
Nghĩ rằng ḿnh cần trở lại với giới tao-nhân, tôi bèn chuẩn-bị ấn-hành một số tác-phẩm, hoặc đă đăng báo, hoặc c̣n là bản thảo; và tôi bắt đầu với vở kịch-thơ xă-hội "Lăo Ăn Mày". Kịch viết đă lâu, đă được công-diễn tại sân-khấu "Hội Quảng-Tri" ở Huế, trước năm 1960 là năm tôi bị lưu-đày từ cố-đô lên Cao-Nguyên. Để kỷ-niệm thời-gian sinh-sống và sinh-hoạt văn-nghệ sôi-động ở thủ-phủ của Miền Trung, tôi đă kèm theo phần chính cuốn sách, gửi Bộ Thông-Tin để xin kiểm-duyệt, một phần phụ-lục trong đó có một bức thư của tôi gửi các bạn thân ở Sài-G̣n như nhạc-sĩ Lê Mộng Bảo, thi-sĩ Xuân-Huyền, nữ-sĩ Huyền-Chi, v.v..., tường-thuật vụ tŕnh-diễn vở kịch thơ “Hồ Quư Ly” của tôi tại Huế vào cuối thập-niên 1940.
Thuở
đó, Hội-Đồng
Kiểm-Duyệt
Trung-Việt là
một cơ-quan
biệt-lập,
do cụ
Hồ Đắc
Định,
một nhân-vật
trí-thức
thức-thời,
làm
Chủ-Tịch,
và nghệ-sĩ
Vũ Đức
Duy, một
kịch-tác-gia
kiêm đạo-diễn
kiêm diễn-viên
tài-danh, làm
Tổng-Thư-Kư.
Hai vị
chủ-chốt
này đă kư
cấp giấy
phép cho tôi công-diễn
và
xuất-bản
vở kịch
kia.
Thế nhưng
ngay đêm
đầu tiên,
đang diễn
dở chừng
th́ viên Trưởng
Tỉnh địa-phương,
là người
được
mời đến
xem trong hàng
quan-khách
danh-dự,
đă ra
lệnh ngưng
diễn và
cấm
tiếp-tục,
viện lư-do
rằng vở
kịch ấy
đề-cao nhân-vật
lịch-sử
Hồ Quư Ly
đề-kháng
Trung-Hoa xâm-lăng,
gợi lên liên-tưởng
đến
Hồ Chí Minh cũng
đang
chống Pháp
ngoại-xâm (quân-đội
viễn-chinh Pháp
đă đổ
bộ lên các
Thành Thị
lớn từ
đầu năm
1947).
Hội-Đồng
Kiểm-Duyệt,
cũng cùng có
mặt tại
chỗ,
liền bác-bỏ
quyết-định
của Trưởng
Tỉnh, cho
rằng đây
là một
vấn-đề
văn-nghệ
thuộc
quyền-hạn
của Hội-Đồng.
Các Giám-Đốc
Thông-Tin, Công-An,
v.v... đều
là nhân-vật
Quốc-Gia,
chống-Cộng
nhưng cũng
chống Pháp
– chống Pháp
bằng chính-trị
và ngoại-giao
– nên tán-thành
quyết-định
của Hội-Đồng
Kiểm-Duyệt.
Rốt
cuộc vở
kịch của
tôi đă
tạo nên dư-luận
sôi-nổi và
đă
được
tŕnh-diễn liên-tiếp
nhiều
lần...
Chắc
Bộ Thông-Tin,
vào năm 1973,
hốt-hoảng
liên-kết
vở kịch
“Lăo Ăn Mày”
ngày nay với
vở kịch
“Hồ Quư
Ly” ngày xưa,
nên đă đóng
vào tập
bản thảo
của tôi 3
chữ
“CẤM
XUẤT BẢN”
to-tướng.
Tôi đă có nhiều kinh-nghiệm bản-thân về sự phối-hợp giữa Ngành Thông-Tin với Ngành Công-An. Có thể là tôi sắp bị trừng-phạt v́ có tác-phẩm như trên?
Ngoài
chuẩn-tướng
Bùi Văn Nhu,
được
giữ lại
với danh-nghĩa
Phó Tư-Lệnh
Cảnh-Lực
Quốc-Gia, các
cấp
chỉ-huy
cao-cấp chính
gốc
Cảnh-Sát
đều
bị cất
chức,
hoặc
chuyển qua
Bộ
Nội-Vụ,
hoặc giao cho
những
phần-vụ
thặng
thừa.
Trước
khi bị tước
hết
quyền-hành và
đẩy ra xa,
số nhân-vật
ấy đă làm
một việc,
xem như
nỗ-lực
cuối-cùng
của tập-đoàn
lĩnh-đạo
cũ, là đề-nghị
Tư-Lệnh
sử-dụng
tôi vào một
trách-vụ
xứng-đáng
hơn.
Những tên-tuổi
vang-bóng một
thời như
Bùi Văn Nhu,
Trần Vĩnh
Đắt,
Đàm Trung
Mộc, Lê
Khắc
Duyệt, Lê Sơn
Thanh, Bảo
Trọng,
Nguyễn Bính,
Nguyễn Phúc,
Cao Xuân Hồng,
v.v...
Họ
muốn
thấy tôi qua
làm ít nhất
cũng là
Chỉ-Huy
Cảnh-Lực
một Tỉnh
quan-trọng,
một
chức-vụ
mà tôi đă
từng đảm-trách
và hoàn-thành xuất-chúng
từ mười
năm xưa.
Hôm
chuẩn-tướng
Tây ra Nha-Trang,
đại-tá
Cao Xuân Hồng,
lúc ấy là Tư-Lệnh
Cảnh-Lực
Vùng II, cũng
đă gợi
ư với ông là
nên dùng tôi
để
thay-thế Hoàng
Viết Th́n.
Tôi mà
được
giới-thiệu
nồng-nhiệt
như thế
th́ có khác ǵ hơn
là bị
vạch mặt
chỉ tên
rằng tôi là
một con gà-ṇi
của phe kia!
Hơn
nữa, tôi
đă nghe
kể về tính
tự-ái
của Tây. Một
hôm, thiếu-tá
Nguyễn Văn
Độ, Chánh
Sở Đặc-Cảnh
Tỉnh Khánh-Ḥa,
bị Tư-Lệnh
Đặc-Cảnh
Trung-Ương
gọi về,
v́ đă tuân
theo một
lệnh nào
đó của
Trưởng
Tỉnh địa-phương.
Tây
hỏi:
Giữa Trưởng
Tỉnh và tôi,
anh chọn ai?
Độ
đáp: Tôi
chọn
thiếu-tướng.
Hỏi: V́
sao?
Đáp: V́
nếu Trưởng
Tỉnh nơi
này mà không
bằng-ḷng
về tôi th́ tôi
c̣n có thể
đến
với Trưởng
Tỉnh nơi
khác; nhưng
nếu
thiếu-tướng
mà không vừa-ư
về tôi th́ tôi
không c̣n đất
sống!
Thế là
Độ
được
cho về, b́nh-an.
Bây
giờ th́
đến phiên
tôi.
Có thể
là tôi bị
xem như đă
chạy-chọt
với giới
ngoài Ngành, trong
lúc Ngành Đặc-Cảnh
có tư-cách
chuyên-môn,
biệt-lập,
tự-quản
về mặt
nhân-viên. Tôi
sắp bị
khiển-trách
về vấn-đề
này?...
*
Tôi nghĩ
đến
những h́nh-phạt;
có thể là
khiển-trách
ghi hồ-sơ,
cất chức,
đ́nh thăng-thưởng,
thuyên-chuyển,
sa-thải, và
cao hơn
hết là...
bỏ tù.
Nhưng, tôi
th́ đă
nhiều
lần nếm
đủ các
loại h́nh-phạt
kể trên.
Điều duy-nhất khiến tôi lo-ngại chính là đổi vùng. Mỗi lần thay đổi chỗ ở là một lần cuộc sống đảo-điên: lương tiền ít-oi, vật-giá leo thang; Cảnh-Sát không có cư-xá, Tư-Lệnh Cảnh-Lực cấp Vùng mà c̣n phải ở nhà thuê...
*
*
*
Gặp tôi,
chuẩn-tướng
Huỳnh
Thới Tây
chỉ nói
một câu
ngắn gọn:
-- Tôi cho
anh về
Miền Trung, làm
Trưởng Cơ-Quan
cấp Vùng.
Anh có 3 ngày
để
trả lời
tôi.
Nh́n nét
mặt ông, tôi
biết là tôi
không thể tŕnh-bày
ư-kiến, dù
chỉ là
một
phản-ứng
tức-thời.
Tôi đứng
dậy chào,
đón nhận
bàn tay xiết
chặt của
viên chỉ-huy
cao nhất trong
Ngành.
Tôi c̣n ǵ
nữa mà
“về
Miền Trung”?
Miền
Trung đối
với tôi trước
hết là
xứ Huế
thân-yêu, nơi
đă để
lại trong tôi
biết bao
kỷ-niệm
vui buồn
của một
thời
trai-trẻ khôn
quên. Tôi
đă
nhẫn-nại
kêu xin nhiều
năm mong
được
trở về
ngoài đó, nhưng
nguyện-vọng
đă không thành.
Ước-muốn
chôn vùi từ
mười ba năm
về trước,
trải qua bao
nhiêu tang-thương,
đến giai-đoạn
này mới
được
ngó-ngàng.
Bây
giờ th́ ông+bà
ngoại tôi, là
những người
đă nuôi-nấng
tôi từ
nhỏ, đă
mất từ lâu;
mẹ tôi đă
từ-trần;
d́ tôi đă ra
đi; thân-nhân
không c̣n;
bạn-bè
kẻ chết,
kẻ tha-phương;
cảnh-vật
đổi khác;
tôi có trở
về th́ cũng
chỉ làm
một khách
viễn-phương.
Hơn
nữa, tôi
cần
tiếp-tục
ở lại
Nha-Trang để
giữ cho gia-đ́nh
khỏi bị
đổ
vỡ v́
một
rạn-nứt
đă thành-h́nh...
Sáng
sớm hôm sau,
tôi vào gặp
chuẩn-tướng
Tây.
Ông
lắng nghe tôi,
nhưng không
chấp-nhận
những ǵ tôi
nói.
Viên Tư-Lệnh
Đặc-Cảnh
Trung-Ương
ôn-tồn
bảo tôi:
-- Chúng tôi
muốn dùng người
đúng với
kiến-thức,
kinh-nghiệm,
thiện-chí và
tác-phong của
mỗi người.
Toàn-quốc
chỉ có
bốn Vùng; Vùng
I là Vùng
quan-trọng
đặc-biệt. Hiện
nay th́ tôi không
thiếu sĩ-quan,
kể cả
một số
cao-cấp hơn
anh.
Nhưng tôi
chọn anh...
Tôi
cảm-động
v́ lời nói
ấy.
Đó là
sự
thật.
Nhưng tôi thấy rơ, Vùng I là “Vùng Chiến-Tuyến”. Ngay tại Đà-Nẵng, thủ-phủ mới của Miền Trung, đặc-công cộng-sản vẫn có thể bất-thần ra tay bất-cứ lúc nào. Đại-tá Nguyễn Văn Thiện, Trưởng Thành mà cũng bị mất tích; trung-tá Nguyễn Đức Am, Chỉ-Huy Cảnh-Lực Thành mà cũng bị hạ-sát; đại-úy Lê Diệp, Trưởng Pḥng Đặc-Nhiệm của Ngành Đặc-Cảnh toàn Miền mà cũng bị gài ḿn tử-thương.
Chuẩn-tướng
Tây trấn-an tôi:
--
Ngoài đó
đă có trung-tướng*
Ngô Quang Trưởng,
Tư-Lệnh
Quân-Đoàn I và
Quân-Khu I.
Cộng-sản
không phải là
vấn-đề
đáng lo!
*Trung-tướng:
tướng ba
sao.
Tôi đâu
có lo về
vấn-đề
cộng-sản.
Cả
ở núi,
rừng, cũng
như ở Xă,
Thôn, tôi đă
chạm trán,
chạm súng
với chúng
nhiều
lần.
Tôi lo là
lo về
nội-t́nh
Quốc-Gia
với nhau.
Thấy tôi
vẫn chưa
dứt-khoát
nhận lời,
Tây thuyết thêm:
-- Các anh
phải
nhận lấy
trách-nhiệm
của ḿnh.
Chúng tôi
chỉ qua đây
một
thời-gian
ngắn, để
giúp các anh
củng-cố,
phát-triển;
rồi một
ngày kia chúng tôi
sẽ trở
về lại
với đời
quân-nhân...
Thế là
rơ-ràng.
Chuẩn-tướng
Tây nhắc
đến thái-độ
chống-đối
của tôi,
vừa để
chứng-tỏ
là ḿnh không
kỳ-thị ǵ,
vừa để
ngụ-ư là ḿnh
chưa hẳn
đă bỏ
qua.
Tuy thế,
ông không
dồn tôi vào
chân tường.
Ông đứng
dậy,
đưa tay ra
bắt tay tôi,
nói giọng trách-móc
một cách thân-t́nh:
-- Tôi cho
anh ba ngày cơ
mà!
Anh đă
hội-ư
với các Giám-Đốc
ở Bộ Tư-Lệnh
chưa?
Anh đă
ḍ-hỏi t́nh-h́nh
ở Vùng I chưa?
Anh cần
những phương-tiện
ǵ th́ gặp
trung-tá
Huỳnh Kiêm
Thanh...
Tôi không ḍ
hỏi ǵ
nhiều.
Tôi
chỉ
loanh-quanh t́m
gặp vài ba nhân-vật
cố-tri am-thạo
t́nh-h́nh là
đủ.
Trung-tá
Ưng Du,
một sĩ-quan
lăo-thành
xuất-thân
từ thời
Quân-Đội
Quốc-Gia chưa
ra đời,
bảo tôi:
“Anh được
cất nhắc
lên
chức-vụ
cao là một
dịp may.”
Trung-tá
cảnh-nhân
Nguyễn Văn
Thuận, người
từng
chứng-kiến
nhiều
lần đổi
nhóm thay phe
tại Bộ Tư-Lệnh
Cảnh-Sát
Quốc-Gia, khuyên
tôi: “Anh nên
nhận lời,
v́ Tư-Lệnh
có thể
đưa anh
đi một
Tỉnh xa, cũng
phải dời
đổi
chỗ ở, và
cương-vị
lại có thể
thấp hơn,
mà c̣n khiến
ông phật ḷng.”
Đại-tá
Lê Tấn Phước,
một người
bà-con của tôi,
hỏi tôi:
“Anh muốn
ở yên
chỗ cũ,
vậy anh có
sẵn một
triệu đồng
không?”
Vài ba
bạn khác
nửa thật,
nửa đùa:
“Coi chừng cái
tính liêm-khiết
của anh.
Phải khéo-léo
với bọn
tham-nhũng:
theo chúng th́ chúng
sẽ
che-chở anh, v́
sợ rút dây
động
rừng;
chống chúng
th́ chúng có
cả tập-đoàn
để tiêu-diệt
anh...”
Ngay
chiều hôm
ấy, tôi vào
gặp lại
viên Tư-Lệnh
của tôi. Tôi
định
chỉ nói
ngắn gọn,
nhưng mới
mở lời
“Thưa
thiếu-tướng...”
th́ Tây đă cười,
hỏi chận:
“Chịu đi
rồi hả?”
Bây
giờ th́ Tây
vui-vẻ nhưng
nghiêm-nghị vào
đề:
-- Miền
Trung xưa nay
th́ anh đă
biết rành
rồi.
Phong-trào
“Phật-Giáo
Tranh-Đấu”
khởi đầu
từ Miền
Trung; quân-đội
nổi dậy,
chính-quyền
địa-phương
ly-khai chính-quyền
trung-ương,
chỉ xảy
ra ở
Miền Trung; các
giáo-phái đụng-độ
nhau cũng
chỉ có
ở Miền
Trung.
Bây
giờ th́ t́nh-h́nh
rối-reng hơn:
đảng-phái
lung-tung,
nội-bộ
chính-quyền
chia-rẽ. Mỗi
ngày Trung-Ương
nhận
được
không biết
bao nhiêu
đơn-từ
tố-cáo
lẫn nhau;
thậm-chí báo-cáo
của các cơ-quan
đă trái-ngược
nhau, mà mỗi
cơ-quan có khi
lại tự mâu-thuẫn
với chính ḿnh.
Người
dân ngoài đó
hầu như
ăn rồi
chỉ biết
có việc thưa-kiện,
khiếu-nại
lẫn nhau.
Nhiệm-vụ
của anh là
phải ổn-định
t́nh-h́nh chính-trị
nội-bộ,
từ trong
Cảnh-Sát
Quốc-Gia mà
ra, đến các
cơ-quan chính-quyền,
đoàn-thể
dân-nhân.
Ngoài đó
có yên th́ trong
này mới
rảnh tay...
Chuẩn-tướng
Tây đổi
giọng, nói
về t́nh-trạng
cá-nhân của
tôi:
--
Cấp-số
ở
chức-vụ
ấy là đại-tá.
Trung-Ương
sẽ
yểm-trợ
mọi mặt
cho anh.
Về nhà-cửa
th́ tôi sẽ
giúp anh mỗi
tháng hai
chục ngàn
đồng.
Nếu
gia-đ́nh c̣n
ở Nha-Trang, tôi
sẽ cho anh vào
thăm mỗi
tháng một
lần.
Bao giờ
th́ anh sẵn-sàng?
-- Ngày mai
tôi ra Nha-Trang;
ngày kia tôi ra
Đà-Nẵng,
nhận
việc ngay
trong ngày.
-- Tốt!
Ngày kia là
ngày 26-9-1973.
Chúc anh thành-công!
Tôi chưa ra khỏi pḥng th́ đă nghe Tư-Lệnh Đặc-Cảnh Trung-Ương bấm máy nội-đàm bảo trung-tá Huỳnh Kiêm Thanh, Giám-Đốc Nha Tiếp-Trợ, làm lệnh cho tôi về “Vùng Chiến-Tuyến”, tức Quân-Khu I, tên mới của Miền Trung.
LÊ XUÂN NHUẬN