TỈNH QUẢNG ĐỨC

       Tỉnh Quảng-Đức là một tỉnh mới, nằm ở phía nam Tỉnh Darlac, do Tổng-Thống Ngô Đình Diệm đích-thân quan-sát và nghiên-cứu địa-hình địa-vật, vận-dụng trí-tuệ và viễn-kiến chiến-lược chiến-thuật của mình mà thành-lập nên.

       Ngoài 4 Quận (Khiêm-Đức, Kiến-Đức, Đức-Lập, và Đức-Xuyên) cùng Thị-Xã Gia-Nghĩa ra, đến cuối triều-đại Ngô Đình tại Tỉnh Quảng Đức đã có 7 Địa-Điểm Dinh Diền (theo tài-liệu chính-thức “Thành-Tích Sáu Năm Hoạt-Động của Chánh-Phủ Việt Nam Cộng Hoà” Kỷ-Niệm Đệ-Lục Chu-Niên Chấp-Chánh của Tổng-Thống Ngô-đình-Diệm - Ngày Quốc-Khánh 26-10-1960), mà tại mỗi Dinh Điền hồi đó đã có vài nghìn dân rồi.

       Một trong các đặc-điểm của tỉnh này là tại ranh-giới của Quận Đức-Lập và Quận Kiến-Đức, đều nằm dọc theo biên-giới Việt-Nam - Cao-Miên, trên Quốc-Lộ 14, có một trụ đồng khắc bảng tiếng Pháp “Trois Frontières” (Ba Biên-Giới), chỉ rõ phần bắc phía đông (bên này) là lãnh-thổ Annam (Trung Kỳ), phần nam phía đông (bên này) là lãnh-thổ Cochinchine (Nam Kỳ), phía tây (bên kia) là lãnh-thổ Cambodge (Cao-Miên). Đó là chứng-tích của thời-kỳ thực-dân Pháp cai-trị Đông Dương, chia Việt-Nam ra làm 3 Kỳ. Tôi có chụp ảnh mình đứng bên cạnh cột ấy để làm kỷ-niệm.

        Sau này nói đến “Ba Biên-Giới” thì Việt-Nam Cộng-Hoà đã thống-nhất nên chỉ đề-cập đến một địa-điểm khác ở Tỉnh Kontum là “Ba Biên Giới” của 3 quốc-gia: phần bắc phía tây (bên kia) là Laos (Lào), phần nam phía tây (bên kia) là Cambodia (Cao Miên), phía đông (bên này) là Việt-Nam...

       Tôi có người em là Trương Minh Dũng, hiện là trung-tá Tham-Mưu-Trưởng kiêm Chỉ-Huy-Trưởng Trung-Tâm Quản-Trị và Tiếp-Vận của Tiểu-Khu Quảng-Đức.

        Dũng đã từng có lần ở Quảng-Đức, làm Trưởng Phòng 3 Tỉnh-Đoàn Bảo An, từ hồi tôi làm Trưởng Ty Cảnh-Sát Quốc-Gia cùng một địa-phương.

        Em tôi cũng có làm thơ, tuy ít nhưng hay, và có những bài đã được phổ nhạc, rất được thịnh-hành, tỷ như “Tuý Ca”, “Bỏ Phố Lên Rừng”, v.v... (nhạc của Châu Kỳ).

Lê Xuân Nhuận, Trưởng Ty CSQG Tỉnh Quảng-Đức (thứ tư từ trái)

        CSQG đoạt giải bóng chuyền giao-hữu với Địa-Phương-Quân (Quảng-Đức)

       Trước khi Việt Cộng tấn-công lên Buôn Ma Thuột, chúng đã đánh chiếm quận-lỵ Đức-Lập, thuộc Tỉnh Quảng-Đức, nằm trên Quốc-Lộ 14, phía nam.

        Trong lúc lo cho số-phận của em tôi, tình-hình của Tỉnh Quảng-Đức đã gợi lại trong tôi một số kỷ-niệm khó quên về tỉnh này... .