TRUNG-TÁ
TRẦN PHƯỚC THÀNH
Vụ không-tặc Nguyễn Cửu Viết xảy ra chiều hôm trước, Thứ Tư, th́ sáng hôm sau, Thứ Năm 21-2-1974 Trung-Tá Trần Phước Thành đến gặp tôi để hỏi thêm tin-tức.
Ông nguyên là Giám-Đốc Nha Cảnh-Sát Quốc-Gia
Trung-Nguyên Trung-Phần, bây giờ là Chánh Sở An-Ninh
của Nha Hàng-Không Dân-Sự Việt-Nam.
Báo-cáo của tôi đă được chuyển ngay bằng máy vô-tuyến vào Bộ Tư-Lệnh CSQG/Ngành Đặc-Biệt từ chiều hôm qua, và đă được đánh máy thành công-văn để đưa qua tŕnh Tư-Lệnh Quân-Khu I cũng như giao cho tống-thư-viên đáp chuyến bay tải-thư đặc-biệt của Người Bạn Đồng-Minh mang vào Trung-Ương để xác-nhận*.
Tôi lấy một bản sao báo-cáo ấy đưa cho Trung-Tá Thành. Ông chăm-chú đọc để xem có cần hỏi tôi thêm điều ǵ chăng.
-------
*Hồi đó, chưa có email, fax, điện-thoại cầm tay như bây giờ. Điện-thoại viễn-liên (của Bưu-Điện) th́ rất hạn-chế, v́ tốn nhiều tiền, đa-số Trưởng Ngành Đặc-Biệt ở địa-phương không có. (Xem Chương “Vấn-Đề Truyền-Tin)
Nhớ lại, khi được tin sự-việc xảy ra, tôi liền xin Người Bạn Đồng-Minh cho tôi dùng một chiếc trực-thăng của Hăng “Air America” để bay ra tận nơi quan-sát và mở cuộc điều-tra. Nhằm buổi chiều nghỉ bay của phi-công, bạn tôi phải trả thêm tiền phụ-trội cho anh ta để phục-vụ riêng cho chuyến đi của tôi.
Tôi
dẫn Thiếu-Tá Ngô Phi Đạm cùng đi.
Vật trước tiên mà chúng tôi nh́n thấy là một chiếc phi-cơ của Hăng “Air Vietnam” đang nằm lẻ-loi trên góc tạm ngưng bên cạnh đường-băng của sân-bay Phú-Bài (phi-trường của Huế, thuộc Tỉnh Thừa-Thiên).
Được Đài Kiểm-Soát Không-Lưu xác-nhận là chính nó, tôi bảo phi-công đáp xuống đó.
Chiếc tàu liên-hệ
đậu lệch một bên trong vị-thế bị
rời-bỏ vội-vàng; cửa lên/xuống mở
rộng nhưng không có cầu-thang; hai bên thân trước,
sát sau buồng lái, bị sức nổ xé toang một
khoảng lớn.
Thiếu-Úy Hồ Đ́nh Chi, Chủ-Sự Đặc-Cảnh Quận Hương-Thủy sở-tại, lái xe Jeep từ nhà-ga đến đón chúng tôi.
Vừa lúc ấy, qua máy vô-tuyến trên xe, Thiếu-Tá Trương Công Ân, Chánh Sở Đặc-Cảnh Thừa-Thiên‒Huế, báo-cáo là anh đang trên đường đi, v́ cần gom-góp các tài-liệu và tang-vật liên-hệ như tôi đă chỉ-thị nên sẽ đến trễ.
Chi tóm-tắt tường-tŕnh công-việc
đă làm: băng-bó tạm-thời và chở ngay các người
bị thương cùng với các xác chết đến
bệnh-viện Huế; tập-trung đoàn phi-hành và các hành-khách
thoát nạn lại ở pḥng-khách phi-trường; rà-soát
an-toàn trong ḷng tàu; thu-thập chứng-tích liên-quan đến
vụ nổ; phỏng-vấn các chứng-nhân; ḍ t́m đồng-lơa;
v.v...
Chi hướng-dẫn chúng tôi trèo lên tàu.
Hành-lư và đồ dùng cá-nhân ngổn-ngang, nhất là các loại đặc-phẩm của Đà-Lạt.
Ở chỗ lựu-đạn nổ,
dâu, mận, mứt, mật, rượu, v.v... văng đổ
tung-tóe, trộn lẫn với máu người be-bét,
tạo nên một cảnh-tượng hăi-hùng.
Sau khi chụp các kiểu ảnh cần-thiết, tôi cùng Đạm và viên phi-công Mỹ theo Chi đi vào nhà-ga.
Ở đây, tôi dành riêng pḥng-khách
để hỏi chuyện một nữ và một nam
tiếp-viên, là hai chứng-nhân chủ-chốt trong vụ
không-tặc đầu tiên này trong lịch-sử hàng-không
Việt-Nam.
*
Khi
tàu vừa rời khỏi sân bay một lát th́
một nam-hành-khách tiến đến cửa buồng-lái,
định xông vào. Nữ-tiếp-viên Hồng liền
chặn lại, đẩy lui. Gă đưa cho thấy
một quả lựu-đạn đă được rút
chốt an-toàn mà gă đang nắm trong tay, đ̣i phi-công
lái thẳng ra Hà-Nội, đáp xuống sân-bay Gia Lâm (thuộc
Việt-Nam Dân-Chủ Cộng-Ḥa, tức Cộng-Sản
Việt-Nam, ở Bắc vĩ-tuyến 17).
Giằng-co
ở lối đi giữa những hàng ghế đầu,
cô Hồng nhanh trí kiếm kế đối-phó với quân
cướp nguy-hiểm, cố gắng cầm chân gă
lại, kéo dài thời-gian, và lừa cơ chế-ngự
kẻ thù. Nam-tiếp-viên ở đằng sau, được
cô báo-hiệu, đă dùng máy nội-đàm báo tin cho phi-công
biết. Ông Dương Văn Em, Trưởng Đoàn Phi-Hành,
đă liên-lạc, thảo-luận với Trung-Ương;
và một kế-hoạch dàn cảnh để đánh
lừa tên không-tặc đă được
cấp-tốc thi-hành.
Trên
tàu, các tiếp-viên cho gă biết là tàu đang bay ra
Bắc, đúng theo ư muốn của gă; họ chỉ cho gă
thấy vùng biển phía dưới, giải-thích là tàu
phải bay ngoằn-ngoèo dọc theo duyên-hải h́nh
chữ S của nước ḿnh. Dưới đất, Ban
Chỉ-Huy Phi-Trường Phú-Bài hạ hết các lá
quốc-kỳ nền-vàng-ba-sọc-đỏ của
Việt-Nam Cộng-Ḥa ở trong và ngoài sân-bay, treo lên trên
đỉnh Đài Kiểm-Soát Không-Lưu, nóc nhà-ga, và
cổng ra/vào, mấy lá cờ nền-đỏ-sao-vàng
của Cộng-Sản Bắc-Việt. Một số viên-chức
an-ninh Quốc-Gia cũng đă cải-trang làm cán-bộ
Miền Bắc, sẵn-sàng lên tàu hoan-nghênh gă, với
mục-đích cấp-thiết là vô-hiệu-hóa quả
lựu-đạn.
Thế
nhưng khi phi-cơ hạ xuống đường-băng
th́ tên không-tặc nhận ra đó là phi-trường Phú-Bài.
Biết bị gạt, gă liền cho lựu-đạn nồ,
tự-sát và gây tử-vong cùng thương-tích cho
những hành-khách ngồi gần.
Ngay từ lúc đầu, hầu như mọi người đều cho rằng gă là một phần-tử cộng-sản. Tôi muốn t́m hiểu và không ngờ chính cô Hồng cũng đă b́nh-tĩnh và sáng-suốt ḍ-hỏi điều đó, trong suốt hai tiếng đồng-hồ gợi chuyện để gài bẫy tên cướp không-trung.
Gă cần làm một chuyến đi xa, rời bỏ vùng
đất mà ở đó gă không là ǵ cả để
đến một nơi mới-lạ mà gă thấy có
hứa-hẹn nhiều. Gă hành-động táo-bạo như
thế là để bạn-bè ở Miền Nam hết coi
thường ḿnh, và để làm quà ra mắt với xă-hội
ngoài kia. Gă chưa hề biết ǵ về Miền Bắc, không
quen biết ai ngoài đó, và cũng không được
ai giới-thiệu hay chỉ-dẫn ǵ cho chuyến đi.
Lúc ấy, tôi thấy xung quanh đă có mặt các sĩ-quan cao-cấp thuộc bốn phái-đoàn trong Ủy-Hội Quốc-Tế Kiểm-Soát & Giám-Sát Ngưng Bắn, cùng với Trung-Tướng Lâm Quang Thi là Tư-Lệnh Tiền-Phương Quân-Khu I, Đại-Tá Tôn Thất Khiên là Tỉnh/Thị-Trưởng Thừa-Thiên‒Huế, các phái-viên truyền-thông, v.v...
Tôi yêu-cầu tất cả dành ưu-tiên cho tôi điều-tra nội-vụ.
Tôi tóm-tắt
cho Thiếu-Tá Đạm biết rằng tên không-tặc
không phải là cộng-sản Bắc-Việt Xâm-Lược
hoặc cộng-sản nằm vùng; gă chỉ là một
phần-tử bệnh-hoạn, bất-măn, xuẩn-động.
Đạm
đang tiếp-xúc với các hành-khách và đám đông đang hoang-mang về khả-năng
leo thang hoạt-động của VC, nên chúng tôi cần phải t́m cách hạ dịu t́nh-h́nh nếu có ai
hỏi về lư-do và mục-đích của sự việc
xảy ra.
Tôi vừa moi tin, vừa ghi-âm và ghi-chép thành bản thảo báo-cáo, được đoạn nào là cho chuyển ngay vào Sài-G̣n đoạn đó.
Lúc Thiếu-Tá Ân đến, mang theo giấy-tờ cá-nhân, h́nh-ảnh và phiếu sưu-tra dấu tay của các người chết và bị thương, và cho biết tên của tên không-tặc là Nguyễn Cửu Viết, tôi cảm thấy thỏa-măn với chính ḿnh.
Ước-đoán trước kia và nhận-xét hôm
nay của tôi đều không sai.
Thời-gian tôi c̣n coi Ngành Đặc-Biệt ở Vùng II, tôi có chú ư đến một bản tin t́nh-báo của Đặc-Cảnh Tỉnh Tuyên-Đức nói về một thanh-niên ở Thị-Xă Đà-Lạt đă nhờ một người bạn ở Sài-G̣n kiếm giùm cho gă một quả lựu-đạn. Kết-quả điều-tra sơ-khởi cho thấy tên gă là Nguyễn Cửu Viết, quê ở ngoại-ô Thị-Xă Huế, bản-thân cũng như thân-nhân nội/ngoại không ai có liên-hệ ǵ với Việt-Cộng. Gă được cha+mẹ cho lên Tỉnh Tuyên-Đức ở học nghề thợ mộc với một người bà-con là chủ trại cưa. Ông này có một chiếc xe-hơi. Một hôm, Viết lái trộm xe ấy xuống đồi, rủi bị tai-nạn chấn-thương trên đầu. Từ đó, gă đổi tính, phát-ngôn bậy-bạ và hành-động dớ-dẩn.
Tôi chỉ-thị Đặc-Cảnh Tuyên-Đức chặt-chẽ giám-thị gă, cùng liên-lạc với các địa-phương khác mà gă đă từng cư-ngụ hoặc có quen biết bạn bè, kể cả Huế và Sài-G̣n.
Nhưng không thấy báo cáo tin tức ǵ mới lạ.
Tôi th́ tôi đoán là gă sẽ cướp phi-cơ.
Hồi đó trong xă-hội Miền Nam Việt-Nam có một khuynh-hướng lây nhiễm những bệnh lạ của nước ngoài: nào là tu-sĩ phá phép, đối-lập theo thời, khuôn rập buồn nôn, dáng nhại James Dean, tóc xơa híp-pi, đồng-tính luyến-ái, t́nh gái cho không, học-tṛ đánh thầy, cởi truồng chạy phố, v.v... chỉ cướp tàu-bay là chưa.
Tôi thông-báo cho Đặc-Cảnh Quận liên-hệ
ở Đô-Thành Sài-G̣n biết và đề-nghị cho bám
sát người bạn của gă, nhưng không biết các
cấp đồng-nghiệp trong đó có lưu-tâm hay không.
Bây giờ dự-đoán của tôi đă thành sự thật.
Tôi vội điện vào Ngành Đặc-Cảnh Vùng II
để xin lư-lịch và địa-chỉ của người
bạn mà Viết nhờ kiếm lựu-đạn cho gă.
Khi
Thiếu-Úy Chi mang về cho tôi những tấm ảnh
về chiếc Air Vietnam lâm-nạn được sang
từ cuộn phim mà tôi đă nhờ anh đem đi
rửa, tôi kéo Đạm và viên phi-công của ḿnh ra
về.
*
Lúc
Trung-Tá Phạm Văn Ca, Giám-Đốc Nha Nội-Chính
thuộc Ngành Đặc-Cảnh Trung-Ương, do Đại-Tá
(sau này là Chuẩn-Tướng) Huỳnh Thới Tây phái đi, bước đến
từ một chiếc phi-cơ Air Vietnam khác, mới đáp
xuống, th́ mọi việc cần làm đều đă
được tôi làm xong.
Về đến Đà-Nẵng, ngay tối hôm ấy, tôi đă dựa vào chi-tiết của Ngành Đặc-Cảnh Vùng II phúc-đáp mà gửi điện cho Sở Đặc-Cảnh Quận liên-hệ ở Sài-G̣n, yêu-cầu trong đó hỏi cung giùm kẻ bị t́nh-nghi cung-cấp lựu-đạn cho thủ-phạm của vụ toan cướp và đă phá-hoại tàu-bay này*.
-------
*Xem
Chương “Chuẩn-Tướng Huỳnh
Thới Tây”.
*
Trung-Tá
Trần Phước Thành vừa ngỏ lời khen tôi tháo-vát
th́ chuông điện-thoại reo.
Thiếu-Tá
Đặng Văn Song, Chánh Sở Đặc-Cảnh
Thị-Xă Đà-Nẵng, báo-cáo rằng một điệp-viên
của ḿnh vừa bị Chi An-Ninh Quân-Đội Quận
Quế-Sơn (Tỉnh Quảng-Nam) chặn bắt quả-tang
mang theo trong người một số tài-liệu của cán-bộ
nội-thành Đà-Nẵng chuyển lên mật-khu. Tiếp
theo, Trung-Tá Nguyễn An Vinh, Chỉ-Huy-Trưởng
Cảnh-Lực sở-tại, cũng gọi nhờ tôi can-thiệp
để bảo-vệ điệp-vụ.
Tôi
lật liếc nhanh vào cuốn tài-liệu tóm-lược
mọi vấn-đề hiện-hành luôn luôn có sẵn bên
tay, quay máy điện-thoại quân-sự gọi Đại-Tá
Lê Quang Nhơn, Chánh-Sở An-Ninh Quân-Đội Quân-Khu I.
Nghe tôi xác-nhận rằng nguời bị bắt là
mật-viên của Đặc-Cảnh Đà-Nẵng và yêu-cầu
ông giao đương-nhân cho tôi, Đại-Tá Nhơn sốt-sắng nhận
lời. Ông cho biết là Quân-An đă bắt hai người
chứ không phải chỉ một, và đồng-ư để tôi
nhận lănh cả hai. Ông chuyển lệnh đến Phó
Sở là Trung-Tá Huệ. Trung-Tá Huệ hỏi tôi sao không
báo sớm, v́ vừa mới chuyển hai người
ấy qua Pḥng 2 Quân-Đoàn I; nơi đây cần lấy
lời khai mà tŕnh nội-vụ lên Tư-Lệnh, Trung-Tướng
Ngô Quang Trưởng. Tôi lại gọi điện-thoại
qua Đại-Tá Phạm Văn Phô. Cả Đại-Tá Phô
lẫn Trung-Tá Hiển, Trưởng và Phó Pḥng 2 Quân-Đoàn/Quân-Khu
I, đều
sẵn-sàng trả lại nội-bọn cho tôi. Tôi hỏi
có cần làm thủ-tục giấy-tờ ǵ không, Đại-Tá
Phô đáp không cần. Tôi nói thêm với Trung-Tá Hiển
rằng những tin-tức mà Việt-Cộng nằm vùng
ghi trong báo-cáo gửi lên mật-khu, kể cả t́nh-h́nh
quân-sự của ta, đều đă được tôi
kiểm-duyệt và chấp-thuận trước rồi, v́
cán-bộ trinh-sát nội-thành của đối-phương
đă trở thành nhân-viên nhị-trùng của Đặc-Cảnh
rồi. Tôi hẹn tôi sẽ đích-thân đến Bộ
Tư-Lệnh Quân-Đoàn I mà nhận các đương-nhân,
tránh bớt trung-gian để bảo-mật công-tác.
Tôi
đă hội-họp nhiều lần với cặp Đại-Tá
Nhơn‒Trung-Tá Huệ đứng đầu ngành
Phản-Gián Quân-Sự, cũng như với cặp Đại-Tá
Phô‒Trung-Tá Hiển cầm nắm ngành Quân-Báo, tại
Quân-Khu này, nhưng nhân dịp này tôi mới thấy rơ là
cả Chánh‒Phó của hai cơ-quan bạn ấy đều
chung sức chung ḷng làm việc với nhau, không như
một số Chánh‒Phó ở nhiều ngành và cấp khác,
kể cả Cảnh-Lực, khiến tại một số
nơi, phụ-nữ có câu: “Thà làm bé ông lớn hơn
là làm lớn ông bé!” và trong công-quyền và trong quân-ngũ
th́ có câu: “Thà làm lớn cấp bé, hơn là làm bé
cấp lớn!”
Tôi
gọi điện-thoại báo tin kết-quả can-thiệp
của tôi cho Chánh-Sở Đặc-Cảnh và
Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Lực Đà-Nẵng, và
báo-cáo lên Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Lực Vùng I,
thông-báo cho Người
Bạn Đồng-Minh của tôi, rồi bảo Sở Tác-Vụ
báo-cáo sự-việc lên Ngành Đặc-Cảnh Trung-Ương
đồng-thời chuẩn-bị hồ-sơ để
đợi tôi giải-quyết hậu-quả của
việc bất-trắc đă xảy ra cho điệp-viên.
Xong,
tôi quay lại th́ thấy Trung-Tá Thành đang chăm-chú nh́n
tôi. Tôi hỏi ông xem sau khi đọc xong bản tường-tŕnh
về vụ không-tặc th́ ông có cần hỏi thêm ǵ tôi
không. Ông lắc đầu, rồi gật gật đầu
thong-thả nói:
‒
Thấy rơ việc làm của anh, tôi thỏa-măn vô cùng.
*
Ngoại-trừ
các cảnh-nhân mới được tuyển-dụng và
các quân-nhân mới được biệt-phái qua
Cảnh-Lực sau này, không có viên-chức Công-An Cảnh-Sát
thâm-niên cao-cấp và trung-cấp nào mà không biết đến
Trung-Tá Trần Phước Thành.
Ông
nguyên là Phó Giám-Đốc của Trung-Tâm
Huấn-Luyện & Tu-Nghiệp Cao & Trung-Cấp, về
sau là Trường T́nh-Báo Trung-Ương, thuộc Bộ
Tư-Lệnh Cảnh-Sát Quốc-Gia. Đại-Tá Đàm
Trung Mộc, Giám-Đốc, chỉ quản-trị
tổng-quát trên mặt lư-thuyết và giấy-tờ, và
giảng H́nh-Luật Phổ-Thông. Phó Giám-Đốc Thành
dạy T́nh-Báo và thực-sự điều-hành
sinh-hoạt tại các lớp, hoạt-động
thực-tập ngoài đường, và kỷ-luật
nội-trú trong trường. Tôi đă về học ở
đó nhiều lần. Tiêu-chuẩn học-tập của
ông đặt ra rất cao. Mọi người đều
ngán tính nghiêm-khắc, cương-quyết, tỉ-mỉ,
và sắc-bén của ông. Tuy ông không nói ra nhưng
học-viên cảm thấy theo ư ông th́ hầu như
chỉ có ông mới thực-hiện nổi những nguyên-tắc
và điều-kiện nhiêu-khê kia. Nhất là
thời-buổi bấy giờ Cảnh-Sát khó ḷng mà
được sự hợp-tác nhiệt-thành từ phía
nhà-binh.
Trong
t́nh-h́nh xáo-trộn sau chính-biến 1-11-1963, đặc-biệt
ở thủ-phủ của Miền Trung, nơi liên-tục
phát-xuất nhiều đợt tranh-đấu chống chính-quyền,
Trung-Tá Thành nhờ nổi tiếng mẫu-mực nên
được chọn từ ḷ đào-tạo ra, giữ
trách-vụ Giám-Đốc CSQG Miền Bắc Trung-Nguyên
Trung-Phần.
Nhân
dịp ra Huế, tôi ghé thăm ông. Ông tâm-sự:
‒
Trên thực-tế, công-việc khó-khăn hơn lư-thuyết
nhiều. Trung-Tướng Nguyễn Chánh Thi việc ǵ cũng
hỏi đến tôi. Cộng-sản, dân-chúng, đảng-phái,
tôn-giáo, sinh-viên, nghiệp-đoàn... Ngay đối với
bạn, th́ giao-tiếp với Pḥng 2, An-Ninh Quân-Đội,
cũng không phải là chuyện dễ; mà hễ đụng
đến quân-nhân và các đơn-vị quân-sự th́ cũng khó mà
êm xuôi...
*
Lời
nói ấy giờ đây tôi vẫn c̣n nhớ rơ. Sự
thật là thế. Nhưng ư Trung-Tá Thành muốn nói là trước
khi ghé vào thăm tôi ông vẫn đinh-ninh rằng
Cảnh-Sát Công-An giữa thời chiến, dưới
chế-độ quân-lực-trị, khó mà đạt
được sự giúp-đỡ, nói ǵ sự nể-v́,
từ phía quân-nhân.
Ông
vừa đứng dậy định từ-giă tôi th́ chuông
điện-thoại reo. Trung-Tá Phạm Văn Ca từ Ngành
Đặc-Cảnh Trung-Ương gọi ra cho biết là
Đại-Tá (sau này là Chuẩn-Tướng) Huỳnh Thới Tây không bằng ḷng
việc tôi điện thẳng cho Quận liên-hệ
tại Sài-G̣n để nhờ họ điều-tra người
bạn của tên không-tặc Nguyễn Cửu Viết.
Đại-Tá Tây bảo tôi muốn làm ǵ ngoài lănh-thổ
Vùng I th́ phải tŕnh xin quyết-định của Trung-Ương.
Lại một lần nữa tôi thấy rơ trở-ngại trong việc điều-hành cảnh-vụ mà rập khuôn theo phương-thức áp-dụng bên Quân-Lực: Pḥng 2 chỉ cung-cấp tin-tức t́nh-báo; kế-hoạch hành-quân phải do Pḥng 3 đưa ra. Các cấp lănh-đạo Cảnh-Lực bây giờ là quân-nhân; họ xóa bỏ cái chức-năng đa-hiệu của mọi nhân-viên Ngành Áp-Pháp, mà chính Sắc-Lệnh cải-tổ Cảnh-Lực Quốc-Gia năm 1971, dù đă thay-đổi đa-số quy-tắc, vẫn c̣n giữ lại ít nhất là một gia-tài, tuy ít được ai thấy rơ giá-trị để triển-khai:
Các cấp chỉ-huy
Đặc-Cảnh đều có tư-cách Tư-Pháp
Cảnh-Lại mà họ gọi là H́nh-Cảnh-Lại.
Mỗi Chỉ-Huy-Trưởng CSQG cấp Tỉnh, Quận
đều được quyền ban lệnh tầm-nă
nghi-can cho toàn-quốc thi-hành. Và, Tư-Pháp
Cảnh-Lại/H́nh-Cảnh-Lại, với tư-cách Phụ-Tá
Biện-Lư (Công-Tố-Viên) một Ṭa Án Sơ-Thẩm, các
cấp chỉ-huy Đặc-Cảnh cũng được
quyền yêu-cầu sự tiếp tay của các Tư-Pháp
Cảnh-Lại/H́nh-Cảnh-Lại thuộc các Ṭa Án khác, lúc cần th́
vẫn vượt không-gian và kḥi qua trung-gian.
Trung-Tá
Trần Phước Thành cũng là quân-nhân, nhưng
thuộc thiểu-số rành nghề, được
biệt-phái qua Ngành Áp-Pháp từ hồi cấp-bậc c̣n
hiếm, một đại-úy đă có thể làm Giám-Đốc
CSQG một Vùng.
Tôi
không nói ǵ với ông, nhưng ông bắt tay tôi thật
chặt, như để tỏ ḷng thông-cảm của
một người thuộc lớp đàn-anh.