Giới-Thiệu Sách Mới

NHỮNG NGÀY BÊN NGÔ Đ̀NH DIỆM

 

 

Đây là tác-phẩm được tái-bản lần thứ chín,

một cuốn sách đoạt kỷ-lục về tái-bản,

của kư-giả Văn Bia (Lê Văn Bia).

 

Ấn-bản đầu tiên của tác-phẩm này

đă ra mắt độc-giả vào năm 2001.

H́nh b́a của lần xuất-bản ấy:

 

 

Sau từng ấy lần tái-ấn-hành,

qua nhiều chặng đường dừng chân khác nhau,

và với tài-liệu góp thêm của nhiều nhân vật,

“ấn-bản duyệt lại nầy không bớt một dữ kiện

quan trọng nào đă in trong nguyên bản,

chỉ có thêm nhiều chi tiết, h́nh ảnh

và một Phân Đoạn mới vừa viết gần đây”

với tiêu đề “Đoạn Cuối Đời Một Phóng Viên”

 

X

 

I.           Về tác giả Văn Bia

 

Văn Bia tên thật là Lê Văn Bia, sinh năm 1929 tại Hốc Môn (18 Thôn Vườn Trầu).

Năm 1938, mới chín tuổi, Văn Bia đă cùng với trên hai mươi trẻ đồng lứa trong họ đạo Tân Quy ở làng Nhị B́nh, quận Hốc Môn, tỉnh Gia Định, được đưa đi thật xa nhà, đến tận Huế học tu làm cha…

Văn Bia không chịu nổi cuộc sống khổ hạnh nên rời đệ tử viện năm 1944

Song chỉ một năm sau, 1945, mười sáu tuổi, Văn Bia xin tu trở lại và được chấp nhận liền…

Văn Bia đă trở lại nhà ḍng ở An Cựu, Huế, được chứng kiến những biến cố trọng đại liên tiếp xảy ra ngay tại đất Thần Kinh nầy…

Rồi quân Pháp trú đóng tại trường Providence (Thiên Hựu), cách nhà ḍng Chúa Cứu Thế có con đường Khải Định, nên nơi Văn Bia đang tu được coi là vùng nguy hiểm. Nhóm di tản đầu tiên trong đó có Văn Bia là những đệ tử quê ở Nam Kỳ, được chở vào Đà Nẵng xuống tàu Pháp về Sài G̣n

Văn Bia bỏ nhà vào chiến khu chống Pháp. “Lịch sử Nam Bộ Kháng Chiến bắt đầu từ hồi cuối thế kỷ 19, xuất phát từ vùng đất cách mạng nổi danh là 18 Thôn Vườn Trầu, chính nơi tôi sinh ra, ở vùng Hốc Môn.” (trang 54)

Nhưng không chịu nổi chế độ cộng sản, Văn Bia về thành, và vào trú ngụ tại nhà ḍng Chúa Cứu Thế Sài G̣n, năm 1947, nên gặp ông Ngô Đ́nh Diệm tại đây. Cuộc gặp gỡ với ông Diệm, đă đem lại cho Văn Bia niềm tin và ư chí phấn đấu…

“Tôi đâu có ngờ bước đầu làm việc cho ông Diệm cũng chính lại là bước đầu tôi nhảy vào nghề kư giả. Một nghề tôi không có một chút xíu kinh nghiệm nào trước, tuy tôi nghe như đầy ắp trong huyết quản ḿnh và đă mê thích làm báo đâu từ hồi nào. Có lẽ v́ vậy mà tôi say sưa làm việc giúp ông Diệm quá xá khi ông nhờ tôi làm báo cho ông. Như vậy cũng như là chính ông đă choàng lên tôi chiếc áo kư giả.” (trang 115)

Rốt cuộc Văn Bia không tham-gia chính-quyền mà đă chọn nghề kư-giả, nhưng quyết giữ cho ng̣i bút của ḿnh được tự-do và trung-thực suốt đời.

 

 

II.             Về nhân-vật Ngô Đ́nh Diệm

 

Trong tác-phẩm này, Văn Bia viết về nhân-vật Ngô Đ́nh Diệm mà tác-giả gọi là chí sĩ:

 

IIa/ Giai-Đoạn 1947…

 

“Nhà ḍng Chúa Cứu Thế ở đường Kỳ Đồng Sài G̣n là nơi tôi gặp ông Ngô Đ́nh Diệm lần đầu tiên vào khoảng năm 1947, trong một căn pḥng nhỏ mà trước đó vài năm, chính tôi cũng đă có tạm trú đôi ngày, để chờ chuyến xe lửa ra Huế, đi học tu trở lại lần thứ hai…

“Ông Diệm ở ẩn trong một căn pḥng, sống đời yên lặng của một tu sĩ, cũng luôn luôn mặc áo dài thâm quần trắng. Có ai t́nh cờ gặp chắc cũng tưởng đây là một người trong nhà ḍng…

“Tôi h́nh dung cách ông được tiếp đăi ở đó giống như trước kia tôi đă hưởng qua trong mấy ngày, như vào giờ cơm được một thầy giúp việc mang ẩm thực đến, có chuông bấm gọi mỗi khi cần việc ǵ, v.v…

“Nhưng tôi nào biết nhà ḍng cũng đang có cho ông Diệm nương náu, và cũng không rơ ông đă đến ẩn náu trong nhà ḍng trước hay sau tôi…(các trang 21-22)

 

“Không phải đó là lần duy nhứt ông Diệm đóng vai lao công để hưởng bầu không khí an toàn trầm lặng trong tu viện. Trong thời gian lưu vong ở Hoa Kỳ (1950-53), ông lặng lẽ sống suốt mấy năm nữa trong một nhà ḍng khác, cũng làm người giúp việc khiêm nhường, hằng ngày lau quét dọn dẹp. Trong khi đó, ông vua cũ của ông là Bảo Đại lưu vong ở Hương Cảng rồi Pháp, sống đời trụy lạc.

“Riêng ở Việt Nam, ông Ngô Đ́nh Diệm đă nương thân trong nhà ḍng Chúa Cứu Thế tại Huế trước khi tá túc trong nhà ḍng ở Sài G̣n, và lần ở ngoài đó ổng đă lâm cảnh khốn đốn đến nỗi phải đội lốt ông già gánh cháo heo để thoát thân. Lần nào cũng vào lúc tôi có mặt tại chỗ mà không để ư.” (trang 31)

 

“Một ngày nọ, cha Yến đưa tôi mấy chục bạc, nói:

Con liệu mua được mớ sách ǵ trong Khu của tụi Cộng Sản cho cụ Diệm được không? Cụ Diệm là nhà ái quốc…

“Đây là lần đầu tiên tôi nghe nói đến tên ông Ngô Đ́nh Diệm ở đây. Chưa hề biết mặt mũi, trẻ già thế nào. Chỉ nghe cha Yến dùng danh xưng “cụ” mà h́nh dung ông mang râu tóc như cụ Phan Sào Nam, hay ít ra có cḥm râu dài như cụ Hồ Chí Minh. Thành tích của ông Diệm th́ tôi mù tịt, trong khi đă nghe danh hai cụ Phan Sào Nam và Hồ Chí Minh, tuy ông sau tôi vừa mới biết đến với cái tên họ nghe mơ hồ và không chắc hư thật. Sau đó tôi được rơ Hồ Chí Minh không phải là tên thật và ông đă liên tục thay đổi nhiều tên họ khác nhau trên đường cách mạng lưu lạc, trong khi ông Diệm trước sau vẫn giữ một cái tên do cha mẹ ḿnh đặt cho.

“Ông Hồ Chí Minh tuổi ngang ngửa ông Diệm, song khôn lanh, cố để bộ râu dài tuy thưa thớt, cho được người ta dễ kêu bằng cụ. Ông Diệm ngây thơ hơn, không biết lợi dụng về phương diện nầy nên thua lỗ, nhứt là đối với dân miền Nam, rất ngượng miệng phải gọi một người chưa già và không râu như ông bằng cụ…

“Chỉ ít lâu sau, anh Hai Thiếc nhắn chị Tư tôi về nhận nguyên một bó sách mang đến tận nhà ḍng cho tôi. Tôi đem trao liền cho cha Yến, không kịp đọc đến tựa một cuốn sách nào…

“Nhiều lần sau nầy tôi suy nghĩ, nếu Ngọc Anh không giúp tôi mua gửi mớ sách kia th́ tôi đă mất cơ hội được ông Ngô Đ́nh Diệm tiếp và như vậy là mất luôn dịp trở thành một kư giả, và chắc cũng không có cuốn Hồi Kư nầy.

“Sau đó không bao lâu, cha Yến đưa tôi tới ông Diệm, nói là cụ Diệm muốn gặp tôi và cha khuyên tôi nên làm việc giúp cụ.

“Cuộc diện kiến diễn ra tại pḥng ông Diệm trọ trong nhà ḍng. Những lần gặp gỡ sau cũng tại đó. Tôi thấy người tiếp tôi sao c̣n trẻ măng, không có già chút nào để tôi có thể gọi bằng cụ cho được. Ấn tượng đầu tiên gây trong đầu tôi là cha Yến đă nói sai về tuổi tác, biết có c̣n đúng về thành tích của ông ta không? Thật t́nh, lần đầu tiên được gặp mặt ông Ngô Đ́nh Diệm, điều mà có nhiều người rất lấy làm hân hạnh th́ tôi không thấy hồ hởi phấn khởi ǵ.

“… Cho nên mặc dầu đă được giới thiệu trước rơ ràng là cụ, tôi vẫn ngượng miệng đến mức không dám dùng lối xưng hô nghe quá già lăo như vậy cho một người quá lắm là một cựu đồng môn lớn tuổi hơn tôi, nên tôi gọi bằng ông thôi…

“Và càng ngạc nhiên hơn, là sau đó ông Diệm lại thâu dùng tôi, thường chuyện văn với nhau thân mật. Nhiều lần ông c̣n nói với tôi:

Anh làm thư kư cho tôi hỉ?...

“Tôi đă liên lạc vô Khu mua sách vở tài liệu về cho ông Diệm không phải là hành động cung cấp tài liệu cho địch v́ ông Diệm đâu phải theo Pháp, đâu phải phản quốc…” (các trang 22-27)

 

“Không buồn đi thảo luận tới thảo luận lui mất th́ giờ vô ích, ông Diệm dùng một cơ quan ngôn luận để bày tỏ đường lối của ông… Do đó, ông cho xuất bản tờ nhựt báo HOA LƯ.” (trang 119-20).

Có lần Văn Bia hỏi ông tại sao lại dùng hai chữ Hoa Lư.
        “Ông Diệm giải thích con đường ḿnh đi là thống nhứt quốc gia như hồi vua Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 Sứ Quân, đặt kinh đô tại Hoa Lư…” (trang 127)

“Nghĩ ít học như tôi mà bàn chuyện chánh trị với một đại cựu quan triều đ́nh, tức cười thật. Song sự thật có vậy. Nhớ khi tôi nói với Ngô Đ́nh Diệm tôi ngờ vực tên tờ báo Hoa Lư của ông phảng phất mùi bảo hoàng, tôi có cho ông biết dân chúng ở ngoài không thích vua chúa chút nào hết. Lúc đó tôi có nói thẳng với ông là tôi cũng không ưa chế độ quân chủ, th́ ông Diệm có giải thích rơ ràng rằng quân chủ lập hiến như nước Anh rất thành công, tốt lắm. Ông c̣n nói ǵ ǵ nữa thật dài, tôi đâu có để ư tới mà nhớ, nhưng khẳng định một điều là ư ông không muốn bỏ vua…”

“Tuy vậy, việc khác quan điểm giữa thầy tṛ không thấy trở ngại ǵ khi cả hai đều một ḷng yêu nước, chống Thực Dân Pháp. Tôi đă hết ḷng giúp ông Diệm làm tờ báo Hoa Lư và tiếp đó, tận lực phục vụ ông cho tới ngày ông lưu vong.” (trang 337-38)

 

Ông Diệm công khai hoạt động chính trị; nhiều chính khách t́m cách lui tới gặp ông, nên

“chỗ trọ yên tĩnh trong nhà ḍng Chúa Cứu Thế không c̣n thuận tiện, ông bèn dời ra ngoài. Tôi cũng từ giă nhà ḍng ấm cúng ấy, theo ông Diệm, làm tờ báo Hoa Lư cho ông.

“Pháp có dành cho ông một chỗ ở trong một biệt thự lớn ba tầng ở số 152 đường De Gaulle, ngay trước mặt góc trái dinh Toàn Quyền. Đó là một căn pḥng rộng trên lầu ba, kế cận một pḥng do vợ chồng luật sư Nguyễn Hữu Thọ cư ngụ.” (trang 120).

 

“Mỗi ngày mang bài vở tin tức tới nhà in… Tôi làm tất cả công việc của quản lư, ngay cả kư tên thay thế.” (trang 124)

“Tờ báo Hoa Lư mướn in tại nhà in Sông Gianh ở số 54 đường Frères Louis, nơi đang in báo Thời Cuộc của ông Đinh Xuân Tiếu.

“Ông Đinh Xuân Tiếu, người Huế, hay nh́n tôi làm việc, thỉnh thoảng lắc đầu, phê b́nh một câu không thay đổi:

Anh làm công việc của bốn người.” (trang 126)

 

“Ông Diệm thích ăn hột vịt lộn, ông nói là bổ dưỡng lắm. Đang nói chuyện với tôi mà nghe tiếng lảnh lót “Ai ăn hột vịt lộn không” là ông bảo tôi ra kêu vô… Thành thông lệ, mỗi lần có tiếng quen thuộc kia, thường vào xế trưa hay chiều, lúc tôi đă lượm và viết xong tin trong ngày, đem xấp báo qua cho ông đọc, là tôi hỏi ông ăn không và thường ông “ô kê”…

“Anh Bèn, là tài xế của bác sĩ Bùi Kiến Tín mà ông Diệm thường mượn xe đi đó đi đây như cũng có mượn xe của má chin Mă Tuyên…

“Tôi cứ tưởng ông Diệm gốc gác gia đ́nh quan lại thượng lưu phải giàu có, tiền đốt tôi chết queo cũng chưa hết. Song ông luôn luôn xài tiền thật tiện tặn kỹ lưỡng. Suốt thời gian tiếp xúc với ông, tôi chỉ thấy ông chi tiền ra mua có hai thứ là thuốc Bastos và hột vịt lộn.

“Ông thuộc loại keo có hạng. Cái mũ feutre (nón nỉ) đă sờn viền ông c̣n đội đi kinh lư lúc làm Tổng Thống, thấy Đại Úy Bằng thường cầm cho ông, cũng là cái nón tôi đă có lần đụng tới cả chục năm trước…

“Nhiều khi sai tôi lo việc cho ông, chạy như chong chóng, ông không hề thưởng tôi một đồng xu nào. Tiền lẻ c̣n dư thối lại tôi đem về đưa cho ông, lần nào ông cũng nhận lại hết ráo… Nhà ḍng Chúa Cứu Thế từng cứu tử hay cưu mang ông như ông công khai nh́n nhận, khi làm Tổng Thống, ông vẫn không dám xuất công quỹ, chỉ đền ơn bằng một tháng lương của ông…

“Ông Diệm hút thuốc kinh khủng. Chỉ hút Bastos. Mấy móng tay của ông vàng nám màu nhựa thuốc. Trong khi nói chuyện với tôi cả giờ mà điếu thuốc này mồi tiếp điếu thuốc khác không hề cần tới diêm quẹt. Gạt tàn thuốc đầy nhóc. Mùi thuốc hôi ŕnh khắp pḥng…

“Ông tỏ vẻ thích thú chiếc radio nhỏ cũ kỹ mà ông thường đem ra khoe với tôi và thường cùng tôi dùng theo dơi tin tức.

“Vừa ngây thơ như trẻ mà cũng vừa chững chạc như thầy, ông giải thích cho tôi biết cái radio đó…

“Tôi có chiếc xe đạp trành lợi hại, ngày ngày rảo quanh… Ông Diệm hết nhờ tôi chạy vô Ngă Sáu Chợ Lớn, tới nhà kỹ sư Ngô Đ́nh Luyện là em út của ông ở đường Armand Rousseau, chỉ để hỏi thăm nhiệt độ của đứa cháu nhỏ hằng ngày lúc đứa này lâm bệnh, đến cậy tôi mang thơ vô Nhà Trắng ở gần Sở Thú cho cháu gái của ông là Ngô Đ́nh Lệ Thủy đang học nội trú trong đó.

“Tôi vui ḷng làm công việc tùy phái không lương như vậy v́ tôi tự nguyện giúp một người tốt mà cũng c̣n v́ tôi được đối xử như người trong gia đ́nh… đồng nghiệp ở đây (Tiếng Dội, Tiếng Chuông) gọi tôi là “Ngô Đ́nh Bia” xem ra cũng đúng phần nào.

“Ông Ngô Đ́nh Diệm đối đăi tôi tự nhiên như người nhà đến đỗi anh Tư chị Tư tôi lấy làm ngạc nhiên khi thấy ông ngồi xe hơi tới tận nhà, bảo anh tài xế Bèn lên gọi tôi xuống đi với ông. Tôi xuống ngồi bên cạnh ông để cùng nhau nói chuyện dọc đường chớ không phải để tôi ngồi trước với tài xế… Mấy lần mượn gà-men nói để đi mua cơm cho ông Diệm, chắc anh chị tôi không tin.

“Tôi không đúng nghĩa là thơ kư cho ông như ông phong cho. Làm tay giúp việc đúng hơn, và tín cẩn, được ông tin cậy hơn anh Bèn. Anh Bèn, sau khi ông Diệm chấp chánh, được phong chức Đại Úy, tôi nghe gọi là Đại Úy Bằng, làm quan hầu cận cho Tổng Thống trong khi tôi vẫn hănh diện bám giữ chức nghiệp tự do và cao quư là kư giả.” (các trang 132-135)

 

“(Khi) không c̣n tờ Hoa Lư để làm nữa, song ông cựu chủ báo Hoa Lư là Ngô Đ́nh Diệm tiếp tục giữ liên lạc với tôi và c̣n nhờ cậy tôi dài dài, nhứt là về mặt tin tức khi thấy tôi đă thành một nhà báo chuyên nghiệp.

“Thỉnh thoảng ông Diệm vẫn nhắn tôi tới ngủ chung trong chỗ ở chật hẹp của ông… Cần uống trà lúc có tôi, ông nhờ tôi bước qua nhà ông bà Ngô Đ́nh Nhu là căn pḥng ở bên cạnh, xin nước.” (trang 130)

 

 

IIb/ Giai-Đoạn 1954-1963

 

IIb1- Ngô Đ́nh Diệm và Hoa Kỳ:

 

        “Hầu hết mọi người tưởng lầm Hoa Kỳ đă nâng đỡ Ngô Đ́nh Diệm theo lời gởi gấm của người đỡ đầu ông là Đức Hồng Y Spellman, và Mỹ làm áp lực bắt Pháp từng bị họ Ngô chống đối, phải nhận ông làm Thủ Tướng. Do đó ông Diệm mang tiếng thân Mỹ, oan uổng, tuy chính ông và phe nhóm gồm cả tôi đều làm thinh nhận chịu lúc ông Diệm về nước, để coi đây là vũ khí tuyên truyền cần thiết tạo quyền lực dởm trong khi c̣n tay không.

        “Chế độ Ngô Đ́nh Diệm chấp nhận đoàn cố vấn Mỹ cũng kiểu y chang vậy thôi. Ngay lúc đầu, Hoa Ky thấy rơ ông Diệm không được hậu thuẫn của đa số nhân dân, ông lại là người Công Giáo trong một nước hầu hết đều giữ đạo Ông Bà hay theo đạo Phật, nên không tin tưởng, đâu có ủng hộ ông…”

 

IIb2- Cảnh đón tiếp ông Ngô Đ́nh Diệm về nước:

 

        “Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm về nước được thưa thớt người đón tiếp (ảnh).

“Ngày 26 tháng 6 năm 1954, ông Ngô Đ́nh Diệm nhận chức Thủ Tướng do Quốc Trưởng Bảo Đại giao, và ông về nước trong sự đón tiếp thờ ơ. Thủ đô miền Nam hay đồng bào Sài G̣n không hoan nghênh vị tân Thủ Tướng… Mặc dầu bộ mặt chánh trị mới mẻ nầy là một nhà ái quốc có thành tích, song hầu hết người trong Nam chưa biết ông Ngô Đ́nh Diệm…

“Báo chí phản ảnh trung thực dư luận quần chúng. Không một tờ báo nào hoan hô tin ông Ngô Đ́nh Diệm được bổ nhiệm Thủ Tướng. Ngay cả loan tin, họ cũng c̣n không buồn đăng, tôi phải chạy đến từng ṭa soạn nhắc nhở…

“Tin ông Diệm sắp về nước chấp chánh là cả một sự bất ngờ cho tôi, gần như không tưởng tượng được. Thoạt đầu, tôi ngạc nhiên sao ông Diệm đang lưu vong sống ẩn dật trong tu viện ở ngoại quốc, hết Hoa Kỳ rồi Bỉ, trong một bầu không khí thật hợp với tánh t́nh ông, cũng như lúc ông trú ngụ trong nhà ḍng Chúa Cứu Thế ở Việt Nam, sao lại trở về giữa cảnh dầu sôi lửa bỏng, Pháp thua liểng xiểng trước làn sóng Cộng Sản có cả Liên Xô và Trung Hoa Đỏ vĩ đại yểm trợ.

“Cả Sài G̣n chỉ huy động được có một nhúm nhỏ xíu công chức đi lên phi trường Tân Sơn Nhứt tiếp đón Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm. Dân th́ chỉ gồm có nhóm thân hữu trong Ban Đón Tiếp. Lần đầu lưa thưa đi rước hụt đă là một thí nghiệm cho thấy một sự hưởng ứng bi đát. Chiếc phi cơ Air France đáp xuống rồi mới được thông báo là không có mặt ông Ngô Đ́nh Diệm trên đó. Tôi cũng mừng cho họ Ngô khỏi phải thất vọng trước đám người le hoe đón tiếp hụt ông. Lần sau hy vọng Ủy Ban Tiếp Đón cố vận động mạnh hơn…

“Ông Phan Xứng lo viết kiến nghị của dân thiểu số vùng Đắc Lắc mà đâu thấy có bóng dáng người Thượng nào. Ông Trần Quốc Bửu không huy động được đoàn viên các nghiệp đoàn, tưởng đâu rất to tát của ông. Cũng không thấy có nhóm Công Giáo nào do cha Toán mang tới.

“Liên lạc viên duy nhứt với báo chí là tôi. Tôi chạy đến tờ báo lớn nhứt tôi từng làm là Thần Chung. Ông Nam Đ́nh lắc đầu, gọi tôi bằng em như thường lệ, nói tôi chỉ có thể viết vắn tắt loan tin và in một tấm h́nh của ông Ngô Đ́nh Diệm. Nhưng Ủy Ban Tiếp Đón muốn đừng phổ biến h́nh cho có vẻ một nhân vật bí mật đến giờ chót, kiểu như ông Hồ Chí Minh đă làm năm 1945 cho đến ngày ra mắt tại quảng trường Ba Đ́nh, nên tôi không xin ảnh được. Tuy vậy, nóng máu nghể nghiệp, tôi cũng lục ra được tấm h́nh ông Diệm đă đặc biệt tặng riêng tôi năm 1949, chụp lúc ông qua Hồng Kông gặp Bảo Đại.

“Báo Thần Chung duy nhứt có h́nh đăng, một lần nữa, ăn đứt các báo khác, nhờ tôi. C̣n đơn độc một tờ báo nữa, vị t́nh tôi, nhận đăng bài thật ngắn tôi viết tin về nước của ông Diệm, là tờ Saigon Mới của ông bà Bút Trà. Báo Tiếng Dội và tờ báo tôi đang bỉnh bút lúc ấy là Tiếng Chuông, không đăng.

“Anh em trong Ban Tổ Chức tỏ vẻ không hài ḷng về sự lơ là của báo chí, và coi như là sự bất tài huy động báo chí của tôi, tuy tôi đă báo trước khi tôi nhận lănh nhiệm vụ, là tôi biết báo giới không hậu thuẫn cho ông Diệm đâu. Một người trong Ban Tổ Chức chê Saigon Mới viết cách không sốt sắng ǵ. Ông Ngô Đ́nh Nhu tỏ ra hiểu biết, nói đỡ dùm tôi là đă có nhắc đến cũng là gây được sự chú ư rồi.

“Ban Tổ Chức muốn đ̣i hỏi tôi dùng uy tín tôi có được trong báo giới mà xông xáo lớn tiếng hô hào đăng lên báo chí loan tin đón tiếp nhà ái quốc Ngô Đ́nh Diệm hồi hương chấp chánh cứu nước qua khỏi cơn suy vong. Chuyện nầy tôi cho họ trăm phần hoang tưởng. Tôi c̣n khuya mới chịu viết một bài tuyên truyền. Từ ngày nhập làng báo làm phóng sự và lấy tin tức, tôi đă quyết tâm giữ cho ng̣i viết của ḿnh luôn luôn được trung thực nên được hay bị coi là trung lập.” (các trang 351-57)

 

IIb3- Văn Bia sáng lập tờ báo Cách Mạng Quốc Gia:

 

        “Ngày Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm lật đổ Quốc Trưởng Bảo Đại mới là ngày tôi bắt đầu suy tôn chí sĩ Ngô Đ́nh Diệm 100% tin tưởng ông đă dứt khoát với chế độ quân chủ.

        “Tôi sáng lập tờ báo tờ báo Cách Mạng Quốc Gia cho chế độ Ngô Đ́nh Diệm.” (trang 338)

        “Lúc ông Ngô Đ́nh Nhu nhờ tôi lập một tờ báo lảm cơ quan bán chánh thức cho chánh phủ, ông không đưa ra tên tờ báo. Chính tôi đề nghị chọn chữ “Cách Mạng” làm tên tờ báo của chánh phủ Ngô Đ́nh Diệm để công nhiên nh́n nhận Ngô chí sĩ là nhà cách mạng vừa lật đổ chánh quyền thối nát và tôi tớ của đế quốc Pháp.

        “Chính tôi đi mướn khắc manchette theo kiểu chữ tên báo The New York Times tôi thích, cùng một loại kiểu chữ Gothic như tựa “Đời Một Phóng Viên” của Hồi Kư nầy (ấn bản đầu tiên) tôi cố ư dùng để kỷ niệm… Do đó mà có tên tờ báo “Cách Mạng Quốc Gia” tồn tại măi đến ngày chế độ Ngô Đ́nh Diệm sụp đổ…” (các trang 381-82)

 

IIb4- Miền Bắc với việc đồng-bào di-cư vào Nam:

 

        “Theo tài liệu mật về sau đă được công bố, Hoa Kỳ đă tiếp tay Pháp phá hoại miền Bắc ngay từ lúc bắt đầu thi hành Hiệp Định Genève. Trước khi tổ chức và huấn luyện những toán Biệt Kích Đặc Biệt đem thả vào hoạt động trên đất địch, tay sai CIA đă chơi tṛ tâm lư, tung tin Chúa và Đức Mẹ đă bỏ đất Bắc vào Nam rồi để dụ gạt dân quê.” (trang 385)

        “Tuy hầu như tất cả thành phần chống đối đă di cư vào Nam theo chân quân xâm lăng Pháp đă rút lui, nhưng Miền Bắc phải đương đầu với khó khăn to lớn về kinh tế. Cuộc chiến đấu dai dẳng chống Pháp đă tàn phá quê hương. Cầu cống, đường sá bị phá hỏng gần hết. Cơ xưởng, công thự, ngay cả bịnh viện cũng bị dân di cư dọn sạch bách, mang theo vào Nam. Di tích lịch sử như Chùa Một Cột c̣n bị phá hủy…” (trang 399)

 

IIb5- Các giáo-phái Miền Nam và giáo-phái Công Giáo di-cư:

 

        “Đeo đuổi con đường Hoa Lư nầy, ông Diệm, sau khi chấp chánh, đă lần lượt dẹp hết phe phái, từ B́nh Xuyên đến Ḥa Hảo, Cao Đài, Đại Việt, Việt Nam Quốc Dân Đảng, v.v… Ngay cả giáo phái Công Giáo, ông đă phải trăn trở chống lại những đ̣i hỏi quá đáng và trái phép của mấy ông cha. Nhu linh mục Gia-cô-bê Của bị bắt giam v́ vi phạm luật, chứa chấp xe quân đội Pháp bỏ lại. Tổng Thống Diệm không chịu can thiệp. Hai Giám Mục Lê Hữu Từ và Phạm Ngọc Chi đếu đối nghịch ông. Ông cũng đă từng bị cha thầy thưa mét, nhứt là các cha di cư Hố Nai, dựa hơi tới người anh quyền phép của ông là Đức Cha Ngô Đ́nh Thục.” (trang 127)

        “Ông đă từng thẳng tay bác bỏ những yêu sách quá đáng của các giáo phẩm di cư như các Đức Giám Mục Phạm Ngọc Chi và Lê Hữu Từ đến đỗi họ biến thành kẻ chống nghịch ông…” (trang 422)

 

“Trong các họ đạo, linh mục được uy tín tuyệt đối đối với tín hữu…

        “Đồng bào Công Giáo c̣n được hứa hẹn một đời sống sung túc tại Miền Nam, như Đất Hứa trong Kinh Thánh. Cũng không phải mạo hiểm ǵ khi di cư. Được đón chở bằng máy bay hay tàu thủy. Bước chân xuống tàu Mỹ là bắt đầu được cho ăn uống no nê phủ phê…

        “Đoàn di cư như là những đạo quân mà tướng lănh chỉ huy đầy uy quyền là các ông cha ông cố. Chánh phủ Ngô Đ́nh Diệm muốn di dân tản mác rải rác khắp Miền Nam đất rộng minh mông c̣n bỏ trống, mặc t́nh khai mở, sinh sống dễ dàng trong tương lai. Song các vị lănh đạo tinh thần lại muốn khác. Họ cần con chiên quy tụ chung quanh họ. Họ nói để họ che chở binh vực quyền lợi, mà thật sự đó là lực lượng họ cần để vừa bảo vệ họ vừa giúp họ tăng uy tín quyền uy, chánh quyền cũng nể nang…” (các trang 383-84)

 

IIb6- Tổng-Thống Ngô Đ́nh Diệm đi thăm dân:

 

“It năm sau khi chấp chánh, Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm có đích thân đến thăm viếng họ đạo (Tân Quy) đau thương của tôi…

        “Nửa đường, Tổng Thống tạt vào một ngôi nhà phía bên trái kế bên đường, là nhà của thầy giáo Ngôn có người con tên Hiếu, một tu xuất ḍng Chúa Cứu Thế như tôi… Tổng Thống vào khu vườn trước nhà, ngắm cây trái và rờ vào một trái bưởi. Bà chủ nhà hái gọt đem ra mời Tổng Thống. Một hầu cận chận lại không cho Tổng Thống bóc ăn, mà đi hái trái bưởi khác, dùng dao găm xé lột vỏ tại chỗ đưa cho Tổng Thống.

        “Hôm ấy Tổng Thống luôn luôn được hầu cận bao vây kín mít chung quanh chặt chẽ đến mức có thể nói là không c̣n chỗ trống để thọt tay vô được…

 

        “Tuy vậy, ông vẫn nhiều lần cố tiếp xúc với dân, dùng máy h́nh chụp lấy liền của ông chụp xong lấy ảnh tặng ngay cho người dân ông vừa thu h́nh. Không kiểu cách. Ngây thơ. Thích thú với chiếc máy ảnh kiểu mới lạ lúc ấy. Như hồi nào ông khoái cái radio, đem khoe với tôi. Lại thêm một điểm ông Diệm và tôi giống nhau là mê thích chơi ảnh.

        “Ngoài một Ngô Đ́nh Diệm chân chất, c̣n h́nh ảnh Tổng Thống đi kinh lư họ đạo Tân Quy tóm lược phản ảnh con người và chế độ của ông. Ông có muốn trực tiếp thân thiện với dân chúng cách mấy, cũng không nhận được những ǵ dân muốn cho ông thấy hay hưởng. Nhóm người vây quanh ông chọn lựa những ǵ họ muốn cho ông thấy hay hưởng mà thôi.” (trang 74)

 

IIb7- Sở đoản của Tổng-Thống Ngô Đ́nh Diệm:

 

        “Sở đoản của ông Diệm là quá nể nang người anh và gần như luôn luôn hết ḷng bao che anh em trong gia đ́nh. Ông nhắc cho tôi thấy các triều vua chúa sụp đổ v́ nạn huynh đệ tương tàn. Ông không muốn cảnh đó diễn ra trong gia đ́nh ông.

        “Phe nhóm mà ông Diệm khó loại hơn hết và ông đă thất bại không diệt trừ được, là chính bà con thân thuộc của ông và những người đă từng tiếp tay đua ông về nước, như nhóm Tinh Thần (sau đó gọi là nhóm Caravelle) gồm có các nhà trí thức bác sĩ, kỹ sư, như các bác sĩ Trần Văn Đỗ, Nguyễn Tăng Nguyên, Huỳnh Kim Hữu, nha si Kiều, … và nhiều người nữa tôi đă từng đem bỏ báo Hoa Lư cho họ…

        “Tôi thấy ông Diệm như ghét chuyện đảng phái. Đám hầu cận mà hó hé bàn chuyện lập đảng ủng hộ ông là ông dẹp ngang…

 

        “Ông Ngô Đ́nh Diệm, sau khi chấp chánh, đă thay đổi thái độ và đây có lẽ là một trong những lầm lẫn của ông, chịu để cho người em là Ngô Đ́nh Nhu lập đảng Cần Lao Nhân Vị. Tuy vậy, ông Diệm không chấp nhận đảng đó là của ông v́ ông luôn luôn quan niệm chánh phủ phải đứng trên và ngoài các đảng phái, cũng như Phong Trào Cách Mạng Quốc Gia.

        “Trớ trêu thay, làm chánh trị không có phe phái hậu thuẫn là quá lư tưởng đến mức thiếu thực tế. Trong việc cai trị mà hoang tưởng thật thà nhân đạo thật sự. Ngay từ lúc đầu tôi đă không tin tưởng ông Diệm sẽ thành công v́ một con người quá cương trực lư tưởng như ông không thể là một chánh trị gia mưu sĩ. Binh thơ Tôn Tử đă dạy việc quân không ngại dối trá mà tánh ông Diệm th́ thẳng như cây tre ông lấy làm biểu tượng.” (các trang 128-29)

        “Lối cai trị bằng Đạo Dụ hay bằng Sắc Luật kéo dài luôn tới chế độ Việt Nam Cộng Ḥa của Ngô Đ́nh Diệm. Lúc nào thấy bộ luật Hồng Đức không c̣n thích hợp hoặc thiếu sót, th́ nhà cầm quyền ra Đạo Luật nầy hay Sắc Luật khác, như có sẵn luật rừng, lúc cần lôi ra xài.” (trang 343)

 

        “Cho đến ngày nhóm nịnh thần, những Thái Giám thời nay, dùng ông làm thần tượng để núp bên dưới, hoành hành làm những chuyện hại thanh danh ông, tôi chỉ c̣n thương ông bị lợi dụng, không thể nào hùa theo hoan hô “Ngô Tổng Thống, Ngô Tổng Thống Muôn Năm!

        “Nhóm bộ hạ dư đầu óc địa phương, thiếu khôn ngoan, tuy thuộc loại tuyệt đối trung thành với ông Diệm, để hưởng quyền lợi riêng tư, chớ chắc không phải v́ ḷng ái quốc, nên cùng tiêu tùng theo cái chết của chủ. Nếu có thể chê trách ông Diệm là ông đă dùng lầm hai hạng người. Dùng bộ hạ phản tặc. Và dùng bộ hạ trung thành song chỉ biết nịnh bợ, không dám phê b́nh và cũng không dám để cho chủ nghe thấu được lời phê b́nh. Ông mất mạng v́ bọn đầu. Bọn sau vô t́nh hạ uy tín ông…” (trang 338-39)

 

IIb8- Chế-Độ Ngô Đ́nh Diệm độc-tài và kế-sách cộng-sản:

 

        “Sau Hiệp Định Genève, khoảng trước ngày mở cuộc Tổng Tuyển Cử được quy định vào năm 1956 và c̣n măi đến vài năm sau đó, Miền Nam hưởng cảnh thái b́nh thạnh trị, song chế độ Ngô Đ́nh Diệm khe khắc độc tài, cấm tự do ngôn luận, tạo sự chống đối của kể cả các đảng phái quốc gia. Đa số giới trí thức miền Nam không tham chánh. Nội t́nh lần lần sứt mẻ trong khi đối thủ chánh yếu là chế độ Cộng Sản ở Miền Bắc thấy Miền Nam đă chống bỏ cuộc Tổng Tuyển Cử, nên từ cuối năm 1959 đă khởi đầu áp dụng giải pháp “lấn đất giành dân” bằng bạo lực mà bước đầu là tạo loạn.” (trang 405)

        “Cấp huyện và tỉnh cho là phong trào của Việt Cộng đă nổi lên tập thể, phải đàn áp cấp tốc, trong khi thật sự chỉ có một tốp nhỏ cán bộ thoát ly đi hết từ đầu nầy tới đầu kia.

        “Làng xă được lịnh truy lùng Việt Cộng. Thế là những người hồi kết lâu nay sống yên lành trong các thôn xóm bây giờ là nạn nhân. Họ bị bắt bớ đánh đập tra khảo. Những vụ trả thù cá nhân được dịp nổ ra tàn bạo, không biêt bao nhiêu người lành lâm nạn oan uổng. Dân quê ta thán chánh quyền Quốc Gia. Nhiều người dân hay tin kịp, hoảng sợ, lẹ chưn nhảy vào bưng biền thoát ly, Việt Cộng khỏi mời mọc dụ dỗ. Một cục đá quăng trúng hai con chim là vậy…” (trang 406-07)

 

IIb9- Dân Lương bị buộc cải đạo theo Cộng Giáo:

 

        “Quận trưởng Nguyễn Trí Sơn, ở Ba Tri, con nuôi Đức Cha Thục, mà… tôi thấy ngay hành động tai hại của ông ta có thể dễ dàng dẫn đưa tới chỗ làm sụp đổ chế độ của một Tổng Thống người Công Giáo…

        “Dân chúng địa phương Ba Tri ta thán về những ức hiếp lạm quyền của quận trưởng Sơn, tôi làm lơ được. Duy việc ông muốn lấy điểm với Đức Giám Mục Ngô Đ́nh Thục bằng cách ra sức Công Giáo hóa quận ông cai trị là một hành động không thể tha thứ làm ngơ. Ông cả gan bắt buộc dân trong quận treo đèn ngôi sao mừng lễ Nô-en (lễ Giáng Sinh), gây bất măn Phật tử quá nhiều. Tôi viết báo tố cáo việc ông bắt ép người dân trong quận ông phải theo thứ Chúa của ông thờ.

        “Trong phóng sự đăng trên báo Tiếng Chuông, tôi gọi ông là Con Cọp Gấm Ba Tri. Tôi cố viết thật nặng cho thấu lên cấp trên tiếng báo động về tai hại áp bức tôn giáo do một tín đồ quá khích gây ra, báo hiệu đại họa chánh phủ Diệm có thể mắc phải…

        “Thay v́ sửa trị bề dưới nịnh nọt bậy, Đưc Cha Thục nghe lời con nuôi kia mét thót, ra lịnh cho ngoại trưởng Trần Văn Lắm trừng phạt tôi… Nhận lại đề nghị của ông Lắm, ông Tổng Trưởng Thông Tin Trần Chánh Thành chỉ có cách dọa ông Đinh Văn Khai là báo Tiếng Chuông của ông sẽ bị đóng cửa nếu c̣n tiếp tục dùng kư giả Văn Bia…” (trang 426-27)

 

IIb10- Kư-Giả Văn Bia bất măn:

 

        “Khi đó Thống Chế Tưởng Giới Thạch có mời một phái đoàn báo chí Việt Nam đi viếng thăm Đài Loan… Tôi được chọn đi v́ để thay thế ông chủ báo Tiếng Chuông không đi, (nhưng) Bộ Trưởng Thông Tin Trần Chánh Thành cho tôi biết tôi được đi là để “đền ơn trả công tôi rồi đó”.

        “Công ǵ? Công sáng lập tờ báo Cách Mạng Quốc Gia, hay công theo pḥ Ngô Đ́nh Diệm, làm tờ Hoa Lư từ những năm chưa có ông Trần Chánh Thành? Ông biết công tôi ra sao mà nói trả công tôi? Có xứng đáng không và thay mặt ai? Tôi không buồn trả lời v́ quá bất măn, và chỉ có một cách đáp ứng thích đáng là quăng trả lại vào mặt ông tờ hộ chiếu vừa được cấp…

        “Tội nghiệp ông Trần Chánh Thành, sau ngày 30 tháng Tư, đă tự sát, chết oan uổng một cách đau buồn đáng tiếc… Tôi nghĩ nếu tôi đă theo phục vụ chế độ Diệm như ông Thành, nắm giữ được một chức vị th́ đến ngày 30 tháng Tư năm 1975 chắc số mạng tôi cũng thê thảm không khác…” (các trang 428-29)

 

IIb11- Nhiều người lần hồi rời xa ông Diệm:

    

        “Sau khi có nhiều người Nam lần hồi rời xa ông Diệm, trùm chăn như tôi, hay vô Khu, Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam đă tuyên bố thành lập…

        “Những kẻ tới giớ chót không bỏ ông Diệm là những đồng bảo di cư đă được ông đưa từ Bắc vào, và những người miền Trung với vài người Nam Bắc tín cẩn vây quanh ông. Những người c̣n trung thành với ông Diệm tới giờ chót không phải là những người miền Nam, ngoại trừ một số tín đồ Công Giáo trong các tu viện và các trường của bà xơ, lo đọc kinh cầu nguyện suốt cả mấy lần đảo chánh, hụt năm 1960 và 1961, thành công năm 1963…

        “Lần thứ hai vào ngày 11 tháng 11. Sáng hôm đó, tin bác sĩ Phan Quang Đán tuyên bố trên đài phát thanh làm lật úp lẹ làng bức chân dung Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm cao hơn tầm thước người thường, treo ở đầu Chợ Búng (B́nh Dương).

        “Họa sĩ Minh Sang là tác giả và chủ bức ảnh, có văn pḥng cửa hàng ngay đầu chợ, nghe tin loan báo, lật đật xoay h́nh ông Diệm vô vách tường. Chiều lại, biết đảo chánh bất thành, anh ta lại cũng vội vàng như hồi sáng, lật ngược h́nh Tổng Thống trở ra.

        “Dễ dàng và mau lẹ xoay theo chiều hướng gió thay đổi. Tôi chứng kiến, cười như cười sự đời…

 

        “Nhiều người, nhứt là thân thuộc hay thân cận, lần lượt bỏ ông Diệm do nhiều lư do. Có người v́ bị mất quyền lợi. Nhiều người v́ bất đồng chánh kiến. Họ thay ḷng đổi dạ giống chủ ḿnh.

        “Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm đă đi sai lệch hai điểm chánh trên con đường chánh trị ông nhắm trước khi tham chánh, là không đảng phái, và sùng bái thể chế quân chủ lập hiến. Khi có ai tỏ ư lập đảng ủng hộ ông, ông luôn luôn cực lực phản đối, nói phải đứng ngoài và trên các đảng phái mới làm chánh trị cho toàn dân. Nhưng rồi ông cũng để thành lập đảng Cần Lao Nhân Vị…” (các trang 329-30)

 

IIb12- Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm định lập Chủ Nghĩa Xă Hội Công Giáo:

 

        “Lúc tôi đánh máy lại những bài ông soạn thảo về Chủ Nghĩa Xă Hội Công Giáo mà tôi tin chắc ông sẽ áp dụng làm đường lối chánh trị tương lai của ông, tôi thấy ông bôi bỏ và sửa chữa thật nhiều đoạn, chứng minh ông thắc mắc hoặc gặp trở ngại không ít về chủ thuyết ông định đưa ra không mấy khác xa đường lối xă hội Cộng Sản ngoài điểm trái ngược quan trọng nhứt là một bên hữu thần một bên vô thần. Rốt cuộc tôi cũng không thấy ra mắt tập nghiên cứu Chủ Nghĩa Xă Hội Công Giáo của ông…

“Nhưng ông lại không may có người anh là Đức Cha Thục, quá ảnh hưởng đến ông, dùng quyền năng Vatican vô t́nh đè bẹp chánh nghiệp của ông thay v́ nâng đỡ...” (trang 425)

 

IIb13- Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm có một con cu:

 

        “Chuyện gia đ́nh trị, tôi biết rơ hơn ai.

“Song khi chê bai ông thông dâm với em dâu là bà Trần Lệ Xuân, vợ ông Ngô Đ́nh Nhu, rồi c̣n kể thêm một chuyện thành tương phản là nói ông Diệm không có cu. Tôi tức cười quá mới viết bài về vụ nầy đăng trong báo Quyết Tiến của anh Hồ Văn Đồng đă mời tôi vào cộng tác.

“Tôi khai thật tôi đă từng ngủ chung pḥng với ông Diệm. Có lần ông ở lại nghỉ đêm tại pḥng ông dành cho chúng tôi trên lầu ba trong biệt thự số 152 đường De Gaulle. Mỗi lần muốn đi tiểu phải xuống dưới đất bất tiện, chúng tôi xăn quần xả vô bồn rửa mặt đặt ngay trong một góc pḥng. Đèn thắp sáng suốt đêm.

“Lúc ông Diệm làm chuyện giống chúng tôi, t́nh cờ tôi ngó thấy ông móc ra dương vật giống y như của tôi. Tôi nhớ có viết thêm để so sánh là lúc ấy tôi đă sản xuất được ba con… chứng tỏ của tôi b́nh thường th́ ông Diệm cũng vậy thôi.” (các trang 130-31)

 

IIb14- Ai giết Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm:

 

        “Trong tiệc cưới của nghệ sĩ Hoàng Long và Hạ Uyên ngày 20 tháng 5 năm 2000 tại Boston, Massachusetts, tôi được dịp gặp cựu Trung Tướng Tôn Thất Đính. Ông đứng chủ hôn cho đàng trai… Giữa lúc tôi thu lấy h́nh ông đang nói chuyện với một người bạn của tôi là anh Chín Dù… Tôi xin phép tự giới thiệu là một người đă từng theo pḥ ông Ngô Đ́nh Diệm và tỏ ư vô cùng muốn biết ai giết thầy tôi. Sau đây là nguyên văn câu trả lời ngắn gọn của Tôn Thất Đính, một ủy viên của Hội Đồng Cách Mạng lật đổ Ngô Đ́nh Diệm và cũng là một người được từng coi như là con nuôi của Ngô Tổng Thống:

Vậy hay lắm. Dương Văn Minh giết Tổng Thống Diệm. Mai Hữu Xuân là sát thủ…

 

“Một vị cựu tướng lănh nữa cũng đă có một thời được coi là con nuồi Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm và đă một lần làm đảo chánh hút, là cựu Trung Tướng Nguyễn Chánh Thi có cho tôi biết Đại Úy Nhung viêt lời khai chỉ tiếp tay hạ sát hai anh em Diệm và Nhu…

“Trong cuốn sách “Hồi Kư Không Tên”, người viết là kư giả/dân biểu Lư Quư Chung, sau khi đă tiết lộ nhiều chi tiết về Dương Văn Minh, đă kết thúc bằng câu sau đây để phê phán viên hàng tướng đă làm Tổng Thống hai ngày cũng là cuối cùng của Miền Nam: “Ông Dương Văn Minh là người của Pháp, Mỹ hay Cộng Sản? Tôi nghĩ ông Minh chỉ là người yêu nước.”

 

IIb15- Kết Luận:

 

“Kể ra ông Diệm may mắn bị bộ hạ giết chết, v́ như vậy ông được giữ danh hiệu/chức vị chí sĩ sáng ngời. Nếu ông c̣n sống thêm th́ có thể ông bị Miền Bắc, khi chiến thắng ông, bắt ông tội phản quốc, hoặc c̣n tệ hại hơn, là sớm muộn ǵ ông cũng bị Mỹ tàn tệ đối xử như với các cộng sự viên/hợp tác cũ Manuel Noriega, Ferdinand Marcos, Lư Thừa Văng, Saddam Hussein.” (trang 144)

 

“Tôi đă nói ông không phải là một vị thánh cho đám tôi tớ tôn sùng ông nhất thời lúc c̣n sống. Nay ông nằm xuống rồi, Đức Giáo Hoàng không phong thánh cho ông, tôi vẫn tôn ông là thánh nhân, trong khi bao nhiêu cha thầy sư săi chung quanh tôi, không được tôi tôn trọng bằng ông. V́ tôi tin tôi biết con người thật của ông rất đạo đức…” (trang 421)

 

“Gia đ́nh họ Ngô cố làm đại sự như Đinh Bộ Lĩnh thống nhứt đất nước, dẹp loạn 12 sứ quân, ngoài việc c̣n mơ mộng tạo một nước Công Giáo ở Á Châu, như Phi Luật Tân. Rốt cuộc, sáu anh em Ngô Đ́nh Thục, Khôi, Diệm, Nhu, Cẩn và Luyện giống ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ, nửa chừng tiêu tan sự nghiệp.” (trang 11).

 

X

       

Trên đây chỉ là trích dẫn đôi phần.

Sách dày 612 trang, cỡ 5.5”x8.5”

ấn-phí US$15.00

Nếu quư độc-giả muốn biết nhiều hơn về nội-dung của cuốn “Những Ngày Bên Ngô Đ́nh Diệm”, xin liên-lạc với Văn Bia qua email:

vanbia@yahoo.com

 

LÊ XUÂN NHUẬN