YẾU-TỐ HOA-KỲ
TRONG VAI TR̉ THỦ-TƯỚNG & TỔNG-THỐNG
CỦA ÔNG NGÔ Đ̀NH DIỆM
Có người cố ư bác-bỏ vai tṛ của Mỹ trong việc ông Ngô Đ́nh Diệm về nước nhậm-chức Thủ-Tướng, xem như ông ấy là người của Trời, tự-nhiên mà lên, không được (mà cũng không cần) hậu-thuẫn ǵ của Hoa Kỳ.
Thế nhưng:
Theo tiến-sĩ PHẠM VĂN LƯU:
“Sau khi thảo luận với Ông Foster Dulles (Ngoại-Trưởng Hoa Kỳ), để ông ta biết ư định ấy, tôi (Bảo Đại) cho vời Ngô Đ́nh Diệm và bảo ông ta: ... Ông cần phải lănh đạo Chính Phủ... (trích hồi kư “Con Rồng Việt Nam” của Bảo Đại).
“Đến ngày 24 và 25 tháng 5 (năm 1954), theo chỉ thị của Hoa Thịnh Đốn, Đại Sứ Mỹ tại Ba Lê là Dillon và một số viên chức khác đă đến gặp Ông Diệm để bàn về việc ông nhận chức vụ Thủ Tướng....” (trước khi ông Diệm về nước vào khoảng 25-6-1954 và nhậm-chức vào ngày 7-7-1954)
(Trích từ cuốn sách “Biến Cố Chính Trị Việt Nam Hiện Đại – Ngô Đ́nh Diệm và Bang Giao Việt-Mỹ 1954-1963” của Phạm Văn Lưu, do "Centre for Vietnamese Studies" ở Melbourne, Bang Victoria, Australia, xuất-bản năm 1994 (trang 57)
Theo ông CHÍNH ĐẠO
(tức Nguyên Vũ, Vũ Ngự Chiêu):
“14/6/1954: PARIS: Diệm gặp Đại sứ Mỹ Douglas Dillon, báo tin sắp được làm Thủ Tướng... Diệm muốn Mỹ viện trợ nhiều hơn để bảo vệ châu thổ sông Hồng (FRUS, 1952-1954, XIII:2:1695-6).”
(Trích từ cuốn sách “Việt Nam Niên Biểu 1939-1975 (Tập B: 1947-1954)” của Chính Đạo, do Văn Hóa, Houston, TX, USA, xuất bản năm 1997, trang 392)
Theo kư-giả TÚ GÀN:
VẤN ĐỀ CHỦ QUYỀN QUỐC GIA
Với một vài nét đại cương chúng tôi vừa tŕnh bày trên, độc giả cũng có thể nhận thấy rằng người Mỹ đă tốn khá nhiều công sức và tiền của để xây dựng nên chế độ Ngô Đ́nh Diệm: Từ việc truất phế Bảo Đại, bầu cử quốc hội, soạn thảo và ban hành hiến pháp, cải cách ruộng đất... đến việc thành lập một chế độ độc đảng (Cần Lao Nhân Vị Đảng) và cơ quan mật vụ (Sở Nghiên Cứu Chính Trị)... để có một chính quyền mạnh có thể đương đầu với cộng sản, các chuyên Hoa Kỳ đă làm việc rất vất vă với chính phủ Ngô Đ́nh Diệm...
(Xem thêm các mục "Chủ Nghĩa Nhân Vị", "Đảng Cần Lao", v.v...)
Việc thành lập cơ quan mật vụ cho chính phủ Ngô Đ́nh Diệm cũng do Mỹ đề xướng. Ông Trần Kim Tuyến cho biết chính ông McCarthy, Trưởng trạm CIA của Ṭa Đại Sứ Mỹ ở Sài G̣n đă soạn thảo sẵn văn kiện tổ chức rồi đưa cho ông Nhu và ông Nhu chuyển cho Bộ Trưởng Phủ Tổng Thống để làm Sắc Lệnh thành lập “Sở Nghiên Cứu Chính Trị và Xă Hội”... Người đầu tiên làm Giám Đốc là Đốc Phủ Sứ Vũ Tiến Huân, sau đó mới đến ông Trần Kim Tuyến...
(Trích từ bài viết “Trả lại sự thật cho lịch sử” của Tú Gàn - Saigon Nhỏ ngày 26.10.2007)
Theo
ông Thomas L. Ahern, Jr.
(tác-giả
“CIA
and the House of Ngo: Covert Action in South Vietnam, 1954-1963”
do CIA xuất-bản):
“Qua
tài liệu này, lần đầu tiên chúng ta biết
được, từ năm 1950 cho đến
năm 1956, CIA có hai Sở t́nh báo ở Sài G̣n:
một Sở CIA Saigon Station nằm dưới
sự điều khiển thông thường từ bản
doanh CIA ở Langley, Virginia; Sở
kia, có tên là Saigon Military Mission, làm
việc trực tiếp, và chỉ trả lời cho Giám
Đốc Trung Ương T́nh Báo. Saigon Military Mission, theo Tài
Liệu Ngũ Giác Đài (The Pentagon Papers) được
giải mật trước đây, do đại
tá Edward G. Lansdale chỉ huy. Lansdale
đến Sài G̣n tháng 6-1954 (ông Ngô Đ́nh
Diệm về nước vào cuối tháng 6.1954) với hai
nhiệm vụ: huấn luyện những
toán t́nh báo Việt Nam để gài lại ở miền
Bắc trước ngày di cư và tập kết
hết hạn; và, dùng mọi phương
tiện ngầm (covert action) để giúp tân thủ tướng
Ngô Đ́nh Diệm (nhậm
chức từ 7-7-1954). Theo tác giả Thomas
L. Aherns, chính Giám Đốc CIA Allen
Dulles chỉ định đại tá Lansdale
cho điệp vụ ở Sài G̣n và cũng ra lệnh Lansdale
làm việc trực tiếp cho ông. Tác giả Ahern
viết, CIA có mặt từ năm 1950
để giúp đỡ quân đội Pháp xâm nhập và
thu thập tin tức t́nh báo. Nhưng từ
cuối năm 1953, khi thấy t́nh h́nh quân sự nguy
ngập của Pháp, Hoa
Thịnh Đốn thay đổi nhiệm vụ
của CIA Saigon Station: Liên
lạc và thu thập t́nh báo những thành phần quốc
gia để lập một chánh thể chống cộng
trong trường hợp Hoa Kỳ thay
thế Pháp. Cùng lúc Hoa Thịnh
Đốn gởi thêm một toán CIA để lo
về quân sự, Saigon Military Mission...
CIA
and the House of Ngo
tiết lộ một số chi tiết ly kỳ như, CIA
liên lạc và làm thân với ông Ngô
Đ́nh Nhu từ năm 1951,
rất lâu trước khi Hoa Kỳ liên lạc với ông Diệm.
Đầu năm 1954, khi có tin Hoa Kỳ
chuẩn bị đề nghị quốc trưởng Bảo
Đại và chánh phủ Pháp
giải nhiệm hoàng thân Bửu
Lộc và thay bằng ông Diệm,
th́ ông Nhu là
người đầu tiên CIA gặp để bàn
về liên hệ của Hoa Kỳ đối
với thủ tướng tương lai Ngô
Đ́nh Diệm.
Tháng
4-1954, một nữ nhân viên Mỹ làm
việc ở CIA Saigon Station, thông thạo tiếng Pháp, quen
biết và liên lạc thân thiện với Bà
Ngô Đ́nh Nhu. Từ nữ nhân viên Virginia
Spence này, Sở CIA Saigon bắt được
nhiều liên lạc với hầu
hết những người thân trong gia đ́nh,
hoặc thân cận với Nhà Ngô.
Tháng 4-1954, CIA ở Hoa Thịnh Đốn
gởi Paul Harwood
sang làm cố vấn riêng cho ông Nhu.
Tuy là nhân viên CIA, nhưng Harwood
đóng vai một nhân viên Bộ Ngoại Giao, làm việc
từ Ṭa Đại Sứ. Trong hai năm, Hardwood
cố vấn là làm việc với ông Nhu
để xâm nhập và ảnh hưởng
đường lối ngoại giao quân sự của
nền đệ nhất VNCH với tổng thống Diệm.
Paul Hardwood thân thiện với gia
đ́nh ông bà Nhu đến độ
ông ta là người đỡ đầu
cho Ngô Đ́nh Lệ Thủy,
ái nữ của ông bà Nhu...”
(Trích từ "CIA and the House of Ngo: Covert Action in South Vietnam, 1954-1963" [Tài liệu mật của CIA về gia đ́nh họ Ngô] của Thomas L. Ahern, Jr. do Center for the Study of Intelligence (CIA) ấn hành, Nguyễn Kỳ Phong lược dịch)