TRUNG-TÁ
HOÀNG VIẾT
Thưở ấy, Chính-Quyền Trung-Ương bắt đầu leo thang biệt-phái quân-nhân qua Cảnh-Lực, gây nên những xáo-trộn lớn trong Ngành Áp-Pháp của Việt-Nam Cộng-Hòa.
Cảnh-nhân nguyên gốc vốn có ngạch-trật và cấp-hiệu riêng, mặc dù bị Bộ Nội-Vụ kỳ-thị nên ít và chậm thăng-thưởng, nhưng không bị ai so-sánh ngạch-trật của mình với cấp-bậc bên Quân-Lực để đánh giá hơn/thua. Bây giờ thì mọi cảnh-nhân đều phải xếp lại thứ-hạng theo cấp-bậc quân-sự và mang cấp-hiệu quân-nhân; mà quân-nhân biệt-phái thì đông gấp bội phần và có cấp-bậc cao hơn rất nhiều nên chiếm đa-số chức-vị chỉ-huy; ngoài ra, quân-nhân biệt-phái vẫn mặc quân-phục và mang cấp-hiệu nền đen, trong lúc cảnh-nhân nguyên-căn thì mặc cảnh-phục và mang cấp-hiệu nền lục; lại nữa, cảnh-nhân quân-lai thì được xưng/hô cấp-bậc y như quân-nhân [thí-dụ: Đại-Tá Nguyễn Văn A], còn cảnh-nhân nguyên-căn thì phải kèm thêm hai tiếng “cảnh-sát”, thí-dụ “Đại-Tá Cảnh-Sát Cao Xuân Hồng”; do đó, dù là ngang cấp ngang chức, mà vì có sự phân-biệt nên cảnh-nhân nguyên-căn bị kém giá-trị rõ-ràng.
Trung-Tá Hoàng Viết Thìn, nguyên là Sĩ-Quan Thuyết-Trình tại Bộ Tổng-Tham-Mưu QLVNCH, biệt-phái qua CSQG, được cử ra làm Giám-Đốc Cảnh-Sát Đặc-Biệt Vùng II thay tôi; còn tôi trụt xuống làm Phó cho Thìn.
Tôi thì dù ở cương-vị nào bao giờ cũng đem hết khả-năng, kinh-nghiệm, và thiện-chí của mình ra mà phục-vụ. Tôi chống chính-sách quân-cách-hóa Cảnh-Lực, chứ không phải chống cá-nhân quân-nhân biệt-phái nào, nếu họ là những người có đức-độ và tài-năng. Tôi đã tận-tình góp ý với Thìn trong những vấn-đề đặc-thù của Ngành Áp-Pháp, để giúp anh làm tròn trách-vụ, là trách-vụ chung, và tránh lỗi-lầm. Nhưng, nghe theo hay không là một chuyện khác.
Để xác-chứng quyền-lực của mình sau khi đáo-nhiệm Tư-Lệnh Cảnh-Lực Quốc-Gia, một hôm Đại-Tá (về sau là) Thiếu-Tướng Nguyễn Khắc Bình đến thị-sát Bộ Chỉ-Huy Cảnh-Sát Quốc-Gia Vùng II cũng là nhiệm-sở của Thìn và tôi.
Trong
lễ tiếp-đón, tất cả các Chỉ-Huy-Trưởng
Cảnh-Lực Tỉnh/Thị trong Vùng đều về
tập-trung trong sân trụ-sở cùng với toàn-thể các
cấp viên-chức của Bộ Chỉ-Huy Cảnh-Lực
Vùng II.
Khi
xe của Đại-Tá Bình
được đoàn hộ-tống hướng-dẫn từ phi-trường
đến đậu trước cổng trụ-sở, Đại-Tá
Chỉ-Huy-Trưởng Vùng, vốn là cảnh-nhân nguyên-căn,
lại mới tiếp-đón Cấp Trên theo lối nhà-binh
lần đầu nên còn giữ thế chừng-mực,
thì Thìn
đã rời chỗ đứng của mình trong sân,
lấn bước viên Chỉ-Huy-Trưởng địa-phương, ra
cổng chào đón, rồi sánh vai Bình
vừa chuyện-trò thân-mật vừa tiến vào sân,
mặc viên Chỉ-Huy-Trưởng sở-tại im-lặng như
một cái bóng thừa đi kèm một bên.
Về sau, có một lần Ông Robert Grainger Ker Thompson được Tổng-Thống Hoa-Kỳ cử qua Việt-Nam tìm hiểu tình-hình tại chỗ, để giúp Hành-Pháp Hoa-Kỳ có thêm căn-bản hầu dễ quyết-định chính-sách đối với Việt-Nam Cộng-Hòa trong cũng như sau Hòa-Hội Paris; và Ô. Robert Thompson đã chọn đến thu-thập thêm những dữ-kiện và nhận-định mới+lạ, về các vấn-đề dân-tình và chính-tình, tại Bộ Chỉ-Huy Cảnh-Lực Vùng II này.
Tôi
đã tự mình tìm hiểu từ lâu, và đã
đọc được bản tài-liệu gốc về “Ấp
Chiến-Lược”,
nên biết rõ Sir Robert
Thompson là
“ông tổ” của Kế-Hoạch ấy―mà
học-trò là Thiếu-Tướng Mỹ
Edward
Lansdale đã
đem qua đây dạy lại cho anh+em Diệm+Nhu.
Thompson
đến đây lần này là để đánh giá chiến-tranh du-kích,
chiến-tranh rừng núi, chiến-tranh tiêu-hao―của
cộng-sản Việt-Nam―là
sở-trường và quan-tâm đặc-biệt của ông,
chứ không phải chỉ chú-trọng về khả-năng
chiến-tranh diện-địa của Quân-Lực Việt-Nam
Cộng-Hòa, mà vai trò sắp chấm dứt nay
mai. Tôi thảo bản thuyết-trình cho Ngành Đặc-Cảnh,
và cũng dự-trù sẽ gặp riêng để trình-bày
ý-kiến với Thompson.
Thế
nhưng Trung-Tá Thìn,
ỷ rành tiếng Anh,
đã giành phần của Đại-Tá Chỉ-Huy-Trưởng
Cảnh-Lực Vùng sở-tại mà thuyết-trình và
đối-đáp từ đầu đến cuối với Thompson,
không để cho người chủ-nhà, lão-luyện trong
nghề, có dịp đóng-góp một ý-kiến nào.
Bản thảo tài-liệu thuyết-trình của tôi đã
bị loại bỏ từ đầu.
Kết-quả
là Sir Robert
Thompson,
trong một sứ-mệnh trọng-đại như thế, đã
chỉ nghe lại những quan-điểm thuần-túy quân-sự
của Bộ Tổng Tham-Mưu, mà Thìn
xin được, để dựa vào đó mà nói xuôi theo―những
điều mà mọi giới-chức Hoa-Kỳ
không cần đến đây cũng đều đã có nghe trước
cả rồi.
*
Để
có tư-cách Sĩ-Quan Cảnh-Sát Tư-Pháp [Tư-Pháp Cảnh-Lại, Hình-Cảnh-Lại],
một yếu-tố cần-thiết về mặt pháp-lý
trong hoạt-động của Ngành Đặc-Cảnh, tôi đề-nghị
Thìn
lập thủ-tục ra tuyên-thệ trước pháp-viện,
như tôi đã làm. Thìn
lắc đầu:
– Tôi là sĩ-quan cao-cấp Quân-Lực biệt-phái, không phải dân-sự như các anh!
*
Trong
tinh-thần đó, và để giản-dị-hóa thủ-tục
giấy-tờ, tôi có in sẵn một mẫu “Giấy
Giới-Thiệu”
để dùng trong mọi trường-hợp cắt cử
thuộc-viên đi thi-hành bất-cứ một công-tác gì.
Ở phần chức-vị, tôi ghi là “Thừa
Ủy-Nhiệm Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Lực Vùng
II” rồi mới tự-xưng tư-cách “Phụ-Tá Đặc-Biệt”,
xong ký tên mình, và đóng con dấu của Bộ
Chỉ-Huy Cảnh-Lực Vùng sở-quan. Ở phần
Ghi-Chú,
tôi cẩn-thận ghi: “Giấy Giới-Thiệu này
được dùng để (làm gì), và có hiệu-lực
kể từ ngày (nào) đến ngày (nào)”. Vì
sợ bị kẻ gian lợi-dụng, nhất là vào
thời-gian ấy có nạn “bất phục-tùng”
(tức trốn quân-nhiệm) nên tôi ghi thêm câu
cuối: “Giấy Giới-Thiệu này không
được dùng
để thay-thế Thẻ Căn-Cước của công-dân,
Thẻ Hành-Sự của viên-chức, hoặc
bất-cứ Chứng-Minh Thư nào.”
Thìn
cũng sử-dụng mẫu “Giấy
Giới-Thiệu”
của tôi, nhưng sửa-đổi câu cuối ở phần
“Ghi-Chú”
nói trên.
Nhậm-chức
được một thời-gian, Thìn
liền đặt hẳn phòng-giấy thường-trực
và làm việc tại nhà tư, cùng đưa Đại-Úy Chánh
Sở Tác-Vụ đến đó trực-tiếp làm việc riêng
với nhau.
Những
hiện-tượng ấy đã ghi một ấn-tượng
sâu đậm trong lòng mọi người. Nó nói lên cái
thế mạnh của Thìn,
của giới quân-nhân biệt-phái, và rõ-ràng là
anh đã cố-ý hành-động như trên.
Thật
ra, chỉ có những người vì quá yêu nghề,
hoặc không tham tiền, hoặc muốn yên phận,
hoặc bị cầm chân, hoặc chưa có địp, nên
mới ở lại với Ngành Đặc-Cảnh; còn
những kẻ khác thì chỉ mong được chuyển
qua Cảnh-Sát Sắc-Phục, để có hy-vọng
kiếm chút lợi-lộc riêng-tư.
Nếu trong một Tỉnh mà Tỉnh-Trưởng là vua, thì Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Lực cũng là một phó-vương.
Trung-Tá
Hoàng Viết Thìn
không bằng lòng với chức-vụ hiện có.
Anh dòm-ngó chiếc ghế Chỉ-Huy-Trưởng
Cảnh-Lực Tỉnh sở-tại, nơi tọa-lạc
trụ-sở của cơ-quan mình. Ý-đồ
ấy quá lộ-liễu nên tiết-lậu ra ngoài. Và
Trung-Tá
Trần
Văn Đệ,
đương-kim tại-chức, sợ bị mất
chỗ, nên phải tự-vệ. Và một trong
những phương-thức tự-vệ đắc-sách nhất xưa
nay vẫn là triệt-hạ tiềm-lực của đối-phương,
nhất là khi mà đối-phương đã phạm sơ-hở rõ-ràng.
Một
hôm, Đại-Tá Cao
Xuân Hồng
mời tôi vào phòng-giấy, và dặn tùy-phái đừng
để người khác vào quấy rầy. Ông hỏi tôi:
–
Ông có biết lâu nay Trung-Tá Hoàng
Viết Thìn
làm những việc gì không?
–
Tôi nghĩ là vẫn những việc thông-thường như tôi
đã làm trước kia.
Viên
Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Lực Vùng II chỉ một
chồng hồ-sơ để sẵn trên mặt bàn tiếp khách:
– Ông hãy đọc đi, rồi góp ý-kiến với tôi.
Đấy
là những báo-cáo của một số nhân-viên thuộc
Bộ Chỉ-Huy Cảnh-Sát Quốc-Gia Tỉnh Khánh-Hòa,
kèm theo là những bản sao “Giấy
Giới-Thiệu”
do Trung-Tá Thìn
ký. Những “Giấy Giới-Thiệu” ấy đã
được cấp cho một số nguời có tên ghi
bằng chữ viết tay mà tôi nhận ra là chính
thủ-bút của Thìn.
Đại-Tá
Hồng
gọi điện-thoại mời Trung-Tá
Trần
Văn Đệ Chỉ-Huy-Trưởng
Tỉnh sở-tại đến, và dặn tùy-phái để cho
người này vào, xong quay lại tôi:
–
“Giấy
Giới-Thiệu”
là để cấp cho thuộc-viên mỗi lần cần liên-lạc,
tiếp-xúc với các cơ-quan đơn-vị khác. Giấy
ấy cũng được cấp cho Mật-Báo-Viên để
khi cần thì xuất-trình trước nhà chức-trách.
Có phải hồi trước ông làm như thế không?
–
Vâng.
– Thế mà hiện nay người nào mang “Giấy Giới-Thiệu” này cũng được xem là cảnh-nhân, mà cảnh-nhân thì được miễn quân-dịch. Trung-tá Thìn đã cấp cho các thanh-niên đến tuổi quân-nhiệm để họ khỏi đi làm nghĩa-vụ, và cấp cho cả các quân-nhân tại-ngũ để họ trả súng lại cho đơn-vị mà trở về nhà!
Viên đại-tá chỉ cho tôi đọc câu cuối ở phần “Ghi-Chú”: “Giấy Giới-Thiệu này được dùng để thay-thế Thẻ Căn-Cước, Thẻ Hành-Sự, và các loại Chứng-Minh-Thư khác.” Nãy giờ tôi tưởng là câu ghi-chú cũ của tôi đã được dùng lại và vẫn còn y nguyên, bây giờ mới thấy là thiếu chữ “không”.
Đại-Tá
Chỉ-Huy-Trưởng Vùng cầm tay tôi, nhìn thẳng vào
mắt tôi mà hỏi:
–
Ông hãy nói thật với tôi: ông có dính-dáng xa
gần gì đến việc làm này không? Nếu có
thì tôi sẽ đỡ vớt cho ông, còn nếu không
thì... ai làm nấy chịu!
–
Tôi làm việc chung với ông từ bao lâu nay,
tốt/xấu thế nào ông đã biết rõ tôi
rồi.
–
Tốt lắm! Thế thì tôi sẽ để mặc cho
Cảnh-Lực Tỉnh; phận-sự của họ thì
họ thi-hành!
Vừa
lúc đó, viên Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Sát Tỉnh Khánh-Hòa
gõ cửa bước vào, chào chúng tôi.
Viên
đại-tá trưởng-thượng nói ngay:
–
Ông Nhuận
không liên-can gì đến những việc này!
Trung-Tá
Trần
Văn Đệ
[về sau là đại-tá,
Chỉ-Huy-Trưởng CSQG Tỉnh
Gia-Định]
–
Chính tôi cũng đã tin như thế mà!
Viên
Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Lực Tỉnh lấy lại
chồng tài-liệu, nói tiếp:
–
Vì kính-trọng đại-tá cũng như có
thiện-cảm với Ông Nhuận
nên tôi mới trình riêng nội-vụ như thế này.
Tôi cũng xin trình thêm là mỗi “Giấy
Giới-Thiệu”
như thế bán ra hắn thu vào được ít nhất là
một trăm nghìn đồng; và bây giờ thì
Giấy ấy đã được lưu-hành ở cả các
Tỉnh khác nữa. Vậy xin Bộ Chỉ-Huy Vùng hãy
xem như chưa hề hay biết gì về vụ này.
Sau
khi viên trung-tá Tỉnh ra về, viên đại-tá Vùng mời
tôi ngồi nán lại, và cho mời Trung-Tá Hoàng
Viết Thìn
vào.
–
Tôi đã có lần nào ủy-nhiệm cho trung-tá ký
thay tôi trên các “Giấy
Giới-Thiệu”
để thay-thế cho Thẻ Căn-Cước, Thẻ Hành-Sự,
hoặc các loại Chứng-Minh-Thư hay không?
–
Thưa không.
–
Thế thì tại sao trung-tá lại ghi là “Thừa
Ủy Nhiệm Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Sát Quốc-Gia
Vùng II”?
Thìn
nghẹn-ngào không thể trả lời.
Việt-Nam
Cộng-Hòa
có ba (3) hệ-thống pháp-viện thì Thìn
bị cả “ba
(3) tòa quan lớn”
truy-tố: Tòa
Án Sơ-Thẩm
địa-phương về các tội-danh “tiếm chức”,
“lạm dụng quyền hành làm điều phi pháp”; Tòa
Án Quân Sự Thường-Trực
thuộc Quân-Khu sở-tại về tội-danh “tán
trợ bất phục tùng”; và Tòa
Án Quân-Sự Tại Mặt Trận
trong Quân-Khu liên-hệ về tội-danh “tán trợ đào
binh trong thời chiến”. Cả ba pháp-viện
ấy đều đặt trụ-sở ngay tại thành-phố
Nha Trang
là nơi Thìn
đang cư-ngụ và có nhiệm-sở của mình.
Khi thình-lình nhận được Trát Đòi, Thìn hốt-hoảng đang giữa đêm khuya vội lén-lút dắt vợ+con chạy trốn về Sài-Gòn, trình-diện tại Bộ Tổng Tham-Mưu, để tránh ê mặt với mọi người ở ngoài này.
Trước
tình-cảnh đó, tôi không còn biết nói gì.
Nếu
Thìn
chịu nghe lời tôi!
Về
mặt tâm-lý: Quân-Lực có những đặc-tính
riêng-biệt trong giới chuyên-môn của mình; bởi
thế, dù là Tiến-Sĩ hay Bộ-Trưởng mà mới
chân-ướt chân-ráo bước vào quân-ngũ thì cũng
phải bắt đầu bằng cấp-bậc sĩ-quan
hạ-đẳng, với chức-vụ khiêm-nhường tương-đương
mà thôi. Thế nhưng, ngược lại, hầu như sĩ-quan
Quân-Lực nào cũng tự thấy hễ mình có lon
lá lớn là đã đủ để đầu-hôm sớm-mai
nhảy qua giữ vị-thế cao, ở các Phủ,
Bộ, bất-cần kiến-thức và kinh-nghiệm trong
các ngành/nghề chuyên-biệt của người.
Về
mặt sự-lý: Nếu Hoàng
Viết Thìn
đã ra tuyên-thệ, đã là Sĩ-Quan Cảnh-Sát Tư-Pháp,
đã làm quen với những thuật-ngữ, những
thủ-tục pháp-lý, dù chỉ trên mặt
giấy-tờ, thì ít nhất ảnh cũng đã tìm
hiểu dăm ba điều luật hiện-hành; điều đó
hẳn đã giúp ảnh biết được những gì
là trái luật, và những hình phạt thế nào.
Một lời tuyên-thệ, dù chỉ tượng-trưng, cũng
có giá-trị của một lời cam-đoan danh-dự,
hẳn đã ngăn-chận tối-đa bản-năng và hành-động
sai-trái của Thìn.
Hơn nữa, với tư-cách Tư-Pháp Cảnh-Lại, Phụ-Tá
Biện-Lý, hẳn Thìn
đã có những giao-tiếp thường-xuyên với Công-Tố-Viên,
thì, khi mới có dấu-hiệu bất-thường,
hẳn ảnh đã được Biện-Lý xây-dựng
kịp-thời; cùng lắm thì hồ-sơ nội-vụ
cũng đã được lặng-lẽ di-lý đến
một Vùng/Quân-Khu khác, ngoài hoạt-vực của mình,
để ảnh có đủ thì-giờ tỉnh-táo
sắp-xếp mọi điều, chứ đâu đến đỗi
phải bị bất-ngờ, giữa đêm bỏ chạy, trốn chui trốn
nhủi như thế bao giờ...