TẠI SAO DÙNG “I” THAY “Y”?
Dùng “I” thay “Y” (nằm ở cuối chữ) là một trong nhiều đổi-mới nằm trong toàn-bộ
chương-trình cải-tiến chữ viết tiếng Việt, chứ không phải chỉ
thay-thế mỗi một mẫu-tự liên-hệ mà thôi.
1/ Tại sao thay “Y” bằng “I”?
Đây là một trong nhiều câu trả lời:
Dùng “I” thay “Y” là để “giải-phóng” mẫu-tự “Y” ra khỏi vị-trí (nằm ở cuối chữ)
và vai-trò nguyên-âm (vowel) của nó ở cuối các chữ (các chữ sau đây mà
thôi):
Hy, Hý –
Ky, Ký, Kỳ, Kỷ, Kỹ, Kỵ
– Ly,
Lý – Mỹ, Mỵ
–
Ty, Tý, Tỳ, Tỷ, Tỵ
2/
Ra khỏi vị-trí và vai-trò của nó ở cuối các chữ nêu trên,
mẫu-tự “Y” sẽ có vị-trí và vai-trò gì khác?
Thứ nhất, “Y” (phát-âm là “giơ”) trở thành một phụ-âm (consonant)
và có vị-trí cũng như vai-trò giống các phụ-âm khác.
Từ nay, “Y” sẽ kết-hợp (được ghép) với các mẫu-tự khác, để làm thành một hợp-âm:
“Y”
(phát-âm là “giơ”) đứng sau các mẫu-tự khác
để làm thành các hợp-âm:
ay, áy, ày, ảy, ãy, ạy
ây, ấy, ầy, ẩy, ẫy, ậy
uy, úy, ùy, ủy, ũy, ụy
3/ Và đây là đặc-điểm của sự đổi mới:
“Y” (phát-âm là “giơ”) đứng đầu các mẫu-tự khác để làm thành các
hợp-âm:
ya, yá, yà, yả, yã, yạ
yă, yắ, yằ, yẳ, yẵ, yạ
yâ, yấ, yầ, yẩ, yẫ, yậ
ye, yé, yè, yẻ, yẽ, yẹ
yê, yế, yề, yể, yễ, yệ
yi, yí, yì, yỉ, yĩ, yị
yo, yó, yò, yỏ, yõ, yọ
yô, yố, yồ, yổ, yỗ, yộ
yơ, yớ, yờ, yở, yỡ, yợ
yu, yú, yù, yủ, yũ, yụ
yư, yứ, yừ, yử, yữ, yự
4/ Mục-đích xa hơn của sự đổi mới này là:
Trong xu-thế toàn-cầu-hóa mọi sự+việc, và nhu-cầu hội-nhập quốc-tế, của
chữ viết Tiếng Việt, ta cần:
a)
Viết chữ Việt không có dấu, như đại-đa-số các bộ chữ của các nước
khác;
b)
Giúp mọi người viết thẳng một mạch, không cần ngưng lại hoặc quay lui thêm dấu
vào các mẫu-tự đã viết, nhất là khi viết trên các loại máy điện-tử;
c)
Giữ những mẫu-tự, âm, hợp-âm, hợp-âm
ghép, vốn được đánh vần và phát-âm giống như, hoặc gần giống với các bộ chữ của
người nước ngoài, để họ dễ nhận ra;
d)
Giúp người nước ngoài dễ học chữ Việt, và có thể đánh vần, đoán mà biết là chữ
gì; v.v…
5/ Viễn-Kiến:
Mấy năm gần đây, trong nước đã có một số chương-trình cải-tiến chữ viết
Tiếng Việt. Tuy chưa có bộ chữ
nào được chính-thức chấp-nhận toàn-diện, nhưng đã có một số trường-hợp áp-dụng
cụ-thể bước đầu, ngay trong học-đường, cho thấy có thể sẽ có một sự đổi mới
thực-sự chữ viết Tiếng Việt trong tương-lai.
Trong tình-hình đó, rất mong các bước đề-nghị của tôi (sẽ được tiếp-tục
phổ-biến) có thể góp được phần nào bổ-ích cho bất-cứ công-trình cải-tiến chữ
Việt nào, xuất-phát từ trong nước cũng như ngoài nước.
Mời xem thêm: